Ο Τζελαλεντίν Ρουμί (30 Σεπτεμβρίου 1207 - 1273) ήταν Πέρσης ποιητής και δάσκαλος θεολογίας και δικαίου στο Ικόνιο (Κόνια, Τουρκία) με μεγάλη επιρροή στον ιδεολογικό-θρησκευτικό χώρο του Ισλάμ και ιδιαίτερα στον μουσουλμανικό μυστικισμό. Τα σπουδαιότερα έργα του είναι το "Ντιβάν", συλλογή λυρικών ποιημάτων και το "Μεσνεβί" (δίστιχα) που περιέχει 40.000 δίστιχα σε ηθικά και ασκητικά θέματα, μέσα από μυστικισμό και αλληγορίες. Ίδρυσε το Σουφικό τάγμα των Μεβλεβί.
Το τελευταίο αυτό κομμάτι του ονόματός του, Ρουμί, σημαίνει Ρωμαίος, Ρωμιός, δηλαδή Ελληνας.(Ρουμ είναι η Νέα Ρώμη).
Ήταν ο ιδρυτής του τάγματος των δερβίσηδων Μεβλεβί (Μεβλεβί Ντερβίς).Οι Δερβίσηδες, μέσα από μια χορική ιεροτελεστία αιώνων, επιδιώκουν να εξαγνίσουν την ανθρώπινη ψυχή. Κοινός στόχος όλων των διαφορετικών σούφικων ταγμάτων των Δερβίσηδων και υπέρτατη επιθυμία, είναι η ένωσή τους με τον Αγαπημένο (Θεό) και το «Σεμά», ο εκστατικός, περιστροφικός τους χορός, αποτελεί το βασικό όχημα για την πραγμάτωση του στόχου τους. Το «Σεμά» βρήκε τον πραγματικό του ρόλο, αυτόν δηλαδή της απόλυτης μέθεξης και της ένωσης του Δερβίση με τον Θεό, με την ίδρυση του τάγματος των Μεβλεβί από τον μεγάλο πέρση σούφι, μυστικό και ποιητή Μεβλανά Τζελαλαντίν Ρουμί (1207 μ.Χ.). Το «Σεμά», ασκεί ακαταμάχητη γοητεία σε όποιον βιώσει τη μυσταγωγική του εμπειρία, ανεξάρτητα από κοσμοθεωρίες και θρησκευτικές πεποιθήσεις.
Αφαιρώντας τους μαύρους μανδύες τους μένουν με λευκά ενδύματα για να ξαναγεννηθούν, ξεκινώντας την περιστροφή.
Με τα χέρια ανοιχτά σαν φτερούγες, την παλάμη του δεξιού χεριού στραμμένη προς τον ουρανό - για να «λάβουν τη δόξα του Θεού, το χάρισμα του Ουρανού»- και του αριστερού προς τη γη -για να μεταφέρουν τη θεϊκή δόξα προς τον κόσμο της ύλης, με το κεφάλι ελαφρά γερμένο προς τον δεξιό ώμο, οι Δερβίσηδες περιστρέφονται γύρω από τον εαυτό τους υπό τους ήχους παραδοσιακών θρησκευτικών μουσικών, ενώ ταυτόχρονα κινούνται κυκλικά σε όλη τη σκηνή. Οι φυσικοί νόμοι του σύμπαντος ακολουθούν την κυκλική πορεία που μιμείται ο Δερβίσης, στην οποία συμμετέχει και τη μοιράζεται με τις υπόλοιπες υπάρξεις που τον περιστοιχίζουν.
Ο χορός τους μοιάζει σαν τον κοσμικό χορό των πλανητών γύρω από τον Ήλιο, που, βεβαίως, για τους μυστικιστές χορευτές δεν είναι άλλος από τον Αγαπημένο Θεό. Με το χορό τους θέλουν να μεταδίδουν στο κοινό την εκστατική τους εμπειρία.
Το αριστούργημα του Τζελαλεντίν Ρουμί (Μεβλανά) είναι το Μεσνεβί. Γραμμένο στην μητρική γλώσσα του συγγραφέα, τα περσικά. Αποκαλείται ενίοτε και "Qur'an-e Farsi", δηλαδή "Κοράνιο στα περσικά", από ορισμένους λόγιους.. Πρόσφατα (2006 - 2009) εκδόθηκε και στην ελληνική γλώσσα, σε τρεις τόμους, μεταφρασμένο από την Κωνσταντινουπολίτισσα κα Λιάνα Μυστακίδου.
Στο Μεσνεβί έχουμε διδάγματα παρμένα από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους Πλάτωνα, Αριστοτέλη και Σωκράτη ενώ υπάρχουν και αναφορές στον Μέγα Αλέξανδρο. Ο Μεβλανά ήταν κάτοχος της ελληνικής φιλοσοφίας γράφει ο Σ. Μοχαμμαντρεζά Νταρμπαντί από το Μορφωτικό Κέντρο της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν στην Αθήνα. Αξιοσημείωτη είναι και η παρατήρησή του:
«Με αυτά τα λίγα λόγια θέλω να σας επισημάνω ότι όλοι εσείς που θα διαβάσετε το μεταφρασμένο Μεσνεβί του μεγάλου Πέρση ποιητή θα γνωρίσετε μόνο τη μια πλευρά της τέχνης του. Μόνο όσοι γνωρίζουν την περσική γλώσσα και έχουν τη δυνατότητα να διαβάσουν το κείμενο στην πρωτότυπη γλώσσα του θα απολαύσουν πλήρως την ομορφιά της τέχνης του».
Ενώ η δρ. Τουμπά Κερμανί, Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Τεχεράνης, και Μορφωτική Σύμβουλος της Πρεσβείας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν στην Αθήνα, γράφει: «Με την έκδοση του τελευταίου τόμου του Μεσνεβί, οι ενδιαφερόμενοι για την ιρανική λογοτεχνία και θεολογία θα ανακαλύψουν τα κλειδιά που οδήγησαν τον Μεβλανά στην αιωνιότητα. Ο Μεβλανά στον ξάστερο ουρανό της περσικής λογοτεχνίας κατέκτησε τη θεϊκή ψυχή».
Η πρεσβεία του Ιράν μάλιστα, στις 18 Νοεμβρίου 2007 διοργάνωσε σε συνεργασία με τον Ελληνο - ιρανικό Σύνδεσμο στην Αθήνα εκδήλωση - τιμή «για την επέτειο των 800 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου Πέρση φιλοσόφου και ποιητή Τζελαλεντίν Ρουμί». Στην εκδήλωση μίλησαν Πέρσες και Έλληνες καθηγητές πανεπιστημίου και ακαδημαϊκοί, ενώ ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα αφιερωμένο στον Ρουμί και την ιρανική μουσική από την ορχήστρα Bidat. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούσαν να προμηθευτούν έντυπο υλικό (βιβλία, περιοδικά, αφίσες) στα περσικά και στα ελληνικά.
Το έργο τουΤζελαλεντίν Ρουμί (Μεβλανά), είναι φιλελληνικό ενώ παρουσιάζει τους Τούρκους ως δημιουργία του Θεού προορισμένη για την καταστροφή του κόσμου. Δυστυχώς μερικοί στην ελληνική Θράκη έχουν επηρεαστεί από τους Τούρκους, που έχουν κατακλέψει την παράδοση, την ιστορία ή τη ζωή και το έργο σπουδαίων αντρών, όπως ο Μεβλανά, από τους γειτονικούς τους λαούς.
Η ΑΛΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
"Ερχεσαι κοντα μας
απο εναν αλλο κοσμο
Περα απο τα αστερια
και του συμπαντος το κενο.
Διαφανος, αγνος,
Αφανταστα ωραιος,
φερνοντας μαζι σου
την ουσια της αγαπης
Ολοι μεταμορφωνονται
απο το αγγιγμα σου
Η παρουσια σου διαλυει
καθε εγκοσμιο μελημα,
καθε βασανο και καθε λυπη,
Προσφεροντας τη χαρα
Σε βασιλιαδες και υπηκοους
Σε κυβερνωντες και κυβερνωμενους.
Μας μαγευεις
με τη χαρη σου.
Και το κακο μεταμορφωνεται
σε καλο.
Εισαι ο μεγας αλχημιστης.
Αναβεις τη φλογα της αγαπης
σε ουρανο και γη
στην καρδια και την ψυχη
καθε υπαρξης..
Με την αγαπη σου
η υπαρξη και η ανυρπαξια γινονται ενα.
Ολα τα αντιθετα ενωνονται,
Τα ανιερα καθαγιαζονται".
ΡΟΥΜΙ
