Πρόκειται για μια ταινία επιστημονικής φαντασίας του Kurt Wimmer. Παρ’ όλο που ήταν χαμηλού προϋπολογισμού και στην Ελλάδα κυκλοφόρησε κατευθείαν σε dvd, πρόκειται για μια ολοκληρωμένη ταινία, με θαυμάσιες ερμηνείες, ενδιαφέρουσα πλοκή, και αξιοπρεπές σενάριο. Μετά τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο οι άνθρωποι διαπίστωσαν ότι για όλα τα κακά ευθύνεται το συναίσθημα. Εξαιτίας του συναισθήματος αισθανόμαστε οργή, μίσος, ζήλια, μανία, που εκδηλώνονται με τη βία και οδηγούν την ανθρωπότητα σε εγκλήματα και πολέμους. Πίστεψαν ότι εάν εξαλείψουν το συναίσθημα τότε θα χαθεί και κάθε αιτία πολέμου.
Με τη βοήθεια της χρήσης του ναρκωτικού «Πρόζιουμ» (παραπέμπει στο Πρόζακ) κατάφεραν να δημιουργήσουν μια νέα κοινωνία ανθρώπων δίχως συναίσθημα. Αυτή η κοινωνία πρέπει φυσικά να προφυλάσσεται από οτιδήποτε μπορεί να ξυπνήσει το συναίσθημα. Έτσι λοιπόν απαγορεύεται η τέχνη σε όλες της τις μορφές, τα χρώματα, τα αρώματα, η μουσική, η ποίηση, η ζωγραφική … Επίσης χρειάζεται και μια επίλεκτη ομάδα, για να αστυνομεύει τους ανθρώπους από τυχόν «κατρακύλισμα στο συναίσθημα». Αυτόν το ρόλο ανέλαβε μια ομάδα εκπαιδευμένων σε πολύ προχωρημένες πολεμικές τέχνες. Τους ονομάζουν «κληρικούς», και είναι αφοσιωμένοι στη νέα κυβέρνηση. Επαγρυπνούν, έτσι ώστε κάθε ένδειξη συναισθήματος και κάθε δάκρυ να καταγγέλλεται και ο ένοχος να συλλαμβάνεται και να θανατώνεται ως τρομοκράτης και εμπρηστής του συστήματος, επειδή συνειδητά επαναστάτησε, αρνούμενος να πάρει το πρόζιουμ. Την ίδια τύχη έχει και οτιδήποτε μπορεί να ξυπνήσει το συναίσθημα. Βλέπουμε τη Τζοκόντα να χαμογελά, όχι πλέον μυστηριακά αλλά με ένα ειρωνικό χαμόγελο την ώρα που την τυλίγουν οι φλόγες των κληρικών.
Το νόημα της ζωής δείχνει να έχει χαθεί μέσα στο γκρίζο της πόλης και στο ανέκφραστο πρόσωπο των ανθρώπων. Κανείς όμως δεν ανησυχεί για αυτό, αφού οι άνθρωποι έχουν χάσει κάτι από την ψυχή τους. Όλοι φορούν γάντια, αφού η αφή δεν είναι πλέον τρόπος να γνωρίσει κανείς το περιβάλλον. Η αφή μπορεί να ξυπνήσει μνήμες και η μνήμη συναίσθημα. Όλοι λειτουργούν μόνο με το νοητικό. Μόνο ο νους γνωρίζει το καλό και το κακό. Ακόμα και στον πιο καλοφτιαγμένο τοίχο θα υπάρξει κάποια στιγμή μια μικρή ρωγμή. Εκεί που μοιάζει να επικρατεί το τσιμέντο, θα προσπαθήσει ένα μικρό φυτό θα βρει το δρόμο προς το φως… κι ο Έρωτας μπορεί να είναι κρυμμένος μέσα σ’ ένα μπουκαλάκι γυναικείας κολόνιας… (αναφορά στην όσφρηση που παρακινεί το συναίσθημα).
Η Ευτυχία είναι ένα θέμα που απασχόλησε τους ανθρώπους εδώ και χιλιάδες χρόνια. Φιλοσοφικά, θρησκευτικά και πολιτικά ρεύματα είχαν θέσει ως σκοπό τους την αναζήτηση μιας φόρμουλας για να νικηθεί το κακό στον άνθρωπο. Μόνο που μερικές φορές ο σκοπός μπορεί να είναι καλός, αλλά τα μέσα λάθος. Και άλλοτε να μην γίνεται κατανοητή μια ιδέα ή μια διδασκαλία και να εφαρμόζεται ένα συμπέρασμα σε λανθασμένη μορφή. Σ’ αυτήν την κοινωνία θεώρησαν την αναχαίτιση του συναισθήματος ως εξαφάνισή του. Αυτό όμως που πραγματικά θα έπρεπε να αναζητηθεί είναι ο έλεγχος του συναισθήματος. Η αναχαίτιση μπορεί να επιφέρει κάποια προσωρινά αποτελέσματα, αλλά δεν είναι λύση. Είναι ένα είδος στρουθοκαμηλισμού.
Αυτό βέβαια είναι κάτι που συμβαίνει και στον πολιτισμό μας. Ο άνθρωπος προτιμά να θάψει τα ελαττώματα του αντί να τα γνωρίσει και να τα καταπολεμήσει με τις αρετές του. Η αυτογνωσία που μαζί με την αυτοκυριαρχία οδηγεί στον έλεγχο είναι κάτι που δεν επιζητείται, επειδή θέλει χρόνο και κόπο. Αντίθετα επικρατούν απόψεις, όπως για παράδειγμα, ότι πρέπει να εκφράσει κανείς και το αρνητικό μέσα του ή να χορτάσει τα πάθη του, για να κορεσθεί και να μην τα θέλει πια.
H μέθοδος της αναχαίτισης ισχυροποιεί το ελάττωμα, επειδή το αφήνεις ανεξέλεγκτο και εκείνο εμφανίζεται ξαφνικά εκεί που δεν το περιμένεις, με διπλάσια μάλιστα ένταση. Η μέθοδος του κορεσμού ισχυροποιεί το ζωικό μέρος του ανθρώπου σε βάρος του ανθρώπινου, αφού είναι εκείνο που θρέφουμε. Η διαχρονική φιλοσοφία μιλά για έλεγχο του εαυτού. Ο άνθρωπος δεν πρέπει να φοβάται να κοιτάξει μέσα του, όσο θάρρος κι αν απαιτεί κάτι τέτοιο. Αν δεν το κάνει, τότε δεν ζει πραγματικά. Η γνώση προϋποθέτει μάχη. Είναι κρυμμένη μέσα σε ορμητικά βαθιά ποτάμια και όχι σε ήσυχες και ρηχές λίμνες. Είναι μια διαδικασία που ο καθένας καλείται να κάνει μόνος του, ζώντας μέσα σ’ ένα σύνολο που επηρεάζει και επηρεάζεται από αυτό.
Ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να ονειρεύεται και αυτή η ικανότητα είναι που τον διαχωρίζει από τα ζώα. Το όραμα για κάτι καλύτερο είναι ένα κομμάτι του Θεού μέσα μας. Ο πόνος είναι συναίσθημα αλλά είναι και ένας από τους φορείς της συνείδησης, δηλαδή φορέας της γνώσης. Ο Σταυρός γίνεται σύμβολο του ανθρώπου. Η λέξη «Άνθρωπος» συνδέεται με το «άνω θρώσκω», κοιτώ προς τα πάνω, άρα στο ανώτερο που έχω. Καθετοποιούμαι, σε αντίθεση με το ζωικό στοιχείο, που είναι οριζόντιο.
Δεν ξεφεύγει όμως απ’ αυτό. Γι’ αυτό παλεύουν μέσα του δύο δυνάμεις. «…Στα πρόσκαιρα ζωντανά σώματα δύο ρεύματα παλεύουν α) ο ανήφορος, προς τη σύνθεση, προς τη ζωή, προς την αθανασία β) ο κατήφορος, προς την αποσύνθεση, προς την ύλη, προς τον θάνατο….» (Ασκητική του Καζαντζάκη).
Μόνο η αυτογνωσία και ο αυτοέλεγχος μπορούν να οδηγήσουν στην αυτοπραγμάτωση, στην ισορροπία. Το συναίσθημα όπως και η λογική, είναι τα μέσα. Μετατρέπονται σε πρόβλημα όταν «θεοποιούνται», όταν δηλαδή από μέσα μετατρέπονται σε σκοπούς.
