του Κώστα Βλαχοπουλου.
Ο ΠΟΕ έχει χαρακτηριστεί από πολλούς αναλυτές ως ένας θεσμός με έλλειψη διαφάνειας στη λειτουργία του. Οι κανονισμοί που διέπουν την λειτουργία του είναι σαν να προέρχονται από non-paper των πολυεθνικών, οι οποίες συμμετέχουν ακόμα και στις διαπραγματεύσεις. Για παράδειγμα, ο Αμερικανός εκπρόσωπος στον Οργανισμό, παίρνει απευθείας γραμμή από 17 «Συμβουλευτικές Επιτροπές του βιομηχανικού κλάδου». Από την άλλη μεριά, αγνοούνται εντελώς τα κριτήρια των καταναλωτών, τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι περιβαλλοντικές προβλέψεις και τα; Δικαιώματα των εργαζομένων. Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι στελέχη του Οργανισμού, αρνούνται να δίνουν ακόμα και πληροφορίες για τη λειτουργία και τις διαδικασίες του.
Η υπονόμευση των εργασιακών και ανθρώπινων δικαιωμάτων
Οι κανονισμοί του ΠΟΕ ευνοούν σαφώς τις πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες κερδίζουν υπέρογκα ποσά καταπατώντας τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα. Οι μέχρι τώρα πολιτικές του ΠΟΕ επιβάλλουν τη συμπίεση των μισθών προς τα κάτω, αντί να προωθούν μια διεθνή συμφωνία για θέσπιση αξιοπρεπών εργασιακών δικαιωμάτων. Συγκεκριμένα, ο ΠΟΕ τονίζει στις κυβερνήσεις να μην υπολογίζουν «αξίες που δεν έχουν εμπορικό σκοπό», όπως είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα ή οι τακτικές μερικών πολυεθνικών να συνεργάζονται ακόμα και με δικτατορικά καθεστώτα, όπως η Μιανμάρ.
Στόχος οι ιδιωτικοποιήσεις
Είναι διακηρυγμένος στόχος του ΠΟΕ, η ιδιωτικοποίηση ζωτικών υπηρεσιών, όπως η εκπαίδευση, η υγεία, η ενέργεια και το νερό. Η Γενική Συμφωνία Εμπορίου (GATT) περιλαμβάνει μία λίστα με 160 υπηρεσίες που «απειλούν» την ανταγωνιστικότητα, λόγω του δημόσιου χαρακτήρα τους. Μερικές από αυτές είναι: η φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων, οι τηλεπικοινωνίες, οι κοινόχρηστοι χώροι, οι δημόσιες συγκοινωνίες, τα ταχυδρομεία, και ο τουρισμός. Σε κάποιες χώρες, οι ιδιωτικοποιήσεις είναι ήδη ο κανόνας. Τα πρώτα θύματα αυτών των πολιτικών είναι η εργατική τάξη και οι μειονότητες.
Η καταστροφή του περιβάλλοντος
Ο ΠΟΕ χρησιμοποιείται συχνά από τις πολυεθνικές για να παραβιάζουν τις σκληρές νομοθεσίες των κρατών σε θέματα περιβάλλοντος, που θεωρούνται ως «εμπόδια στο ελεύθερο εμπόριο». Από τις πρώτες πράξεις του ΠΟΕ ήταν η απόρριψη της θεσπισμένης διάταξης για «καθαρότερη ατμόσφαιρα» που είχε προωθήσει η κυβέρνηση των ΗΠΑ, η οποία υποχρέωνε ξένους και ντόπιους παραγωγούς ενέργειας να χρησιμοποιούν «καθαρότερα» καύσιμα. Επίσης, ο ΠΟΕ προσπαθεί να απορρυθμίσει βιομηχανικούς κλάδους, συμπεριλαμβανομένης της υλοτομίας, την αλιείας, της ύδρευσης και διανομής ενέργειας, η οποία θα οδηγήσει σε περαιτέρω εκμετάλλευση αυτών των φυσικών πόρων.
Tα κέρδη πάνω από τις ζωές
Η επιμονή του Οργανισμού στην υπεράσπιση του καθεστώτος που διέπει τις πατέντες, τα πνευματικά δικαιώματα και τα εμπορικά σήματα, συγκρούεται με την υπεράσπιση της υγείας και της ζωής των ανθρώπων. Δεν είναι λίγες φορές που ο ΠΟΕ έχει προστατέψει τα συμφέροντα των φαρμακευτικών εταιρειών, σε βάρος των κυβερνήσεων που επιδιώκουν να προστατέψουν την υγεία των πολιτών τους. Οι αναπτυσσόμενες χώρες κέρδισαν μια σημαντική νίκη το 2001, όταν επιβεβαιώθηκε το δικαίωμά τους να παράγουν γενόσημα φάρμακα, έτσι ώστε να μπορούν να παρέχουν βασικά φάρμακα που σώζουν ζωές για τους πληθυσμούς τους με λιγότερα έξοδα. Δυστυχώς, το Σεπτέμβριο του 2003, με νέες συνθήκες, ο ΠΟΕ επεδίωξε να βάλει εμπόδια σε αυτή την προσπάθεια. Για άλλη μια φορά, ο ΠΟΕ αποδεικνύει ότι ευνοεί εταιρικά κέρδη σε βάρος των ανθρώπινων ζωών.
Οι ανισότητες εντείνονται
Το ελεύθερο εμπόριο δεν ωφελεί την πλειοψηφία του κόσμου. Κατά την πιο πρόσφατη περίοδο της ταχείας ανάπτυξης του παγκόσμιου εμπορίου και των επενδύσεων (1960-1998) η ανισότητα επιδεινώθηκε, τόσο διεθνώς όσο και στο εσωτερικό των χωρών. Το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών αναφέρει, ότι το πλουσιότερο 20 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού καταναλώνει το 86 τοις εκατό των παγκόσμιων πόρων, ενώ το φτωχότερο 80 τοις εκατό καταναλώνει μόλις το 14 τοις εκατό. Οι Κανόνες του ΠΟΕ έχουν διογκώσει αυτές τις τάσεις, με το άνοιγμα των οικονομιών στις ξένες επενδύσεις και καθιστώντας έτσι πιο εύκολο για τις εταιρείες να πάνε εκεί όπου η εργασία είναι φθηνότερη και το περιβαλλοντικό κόστος είναι χαμηλό.
Η αμφισβήτηση της Εθνικής κυριαρχίας
Οι διατάξεις του ΠΟΕ απαιτούν από όλες τις χώρες μέλη του, να υπάρχει ίση αντιμετώπιση όλων των εταιρειών από αυτές τις χώρες εξίσου, ανεξάρτητα από τις επιδόσεις τους. Οι τοπικές πολιτικές, με στόχο την επιβράβευση επιχειρήσεων που προσλαμβάνουν τους κατοίκους της περιοχής, η χρήση εγχώριων πρώτων υλών ή η υιοθέτηση πολιτικών, φιλικών προς το περιβάλλον, είναι ουσιαστικά παράνομες στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Οι αναπτυσσόμενες χώρες απαγορεύεται να εφαρμόζουν νόμους που οι ανεπτυγμένες χώρες είχαν περάσει στο παρελθόν, όπως η προστασία των νέων, εγχώριων βιομηχανιών, μέχρι να μπορούν να είναι ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο. Πολλές χώρες αλλάζουν ακόμα και τα συντάγματα και τους νόμους τους για να συμμορφωθούν στις επιταγές του ΠΟΕ..
