Γράτσιας Θωμάς
Η γερμανική παρέμβαση στο Working Group της 19.2.2015: «Η ελληνική επιστολή δεν είναι καθόλου ξεκάθαρη, αλλά ανοίγει άπλετο χώρο για ερμηνεία ... Περισσότερο είναι κάτι σαν Δούρειος Ίππος που σκοπό έχει την χρηματοδότηση- «γέφυρα» και στην ουσία να βάλει τέλος στο τρέχον πρόγραμμα. Σε αυτή τη βάση δεν έχει νόημα να εργαστούμε επί μιας δήλωσης του Eurogroup την Παρασκευή…» (1)
Με την παραπάνω διατύπωση η γερμανική παρέμβαση μας παραπέμπει στο έπος της Ιλιάδας, στην οποία «το πραγματικό θέμα του έργου είναι στο βάθος οι ανθρώπινες συγκρούσεις… Μεγάλοι, λαμπεροί ήρωες βρίσκονται και από τις δύο πλευρές, αλλά – και αυτό είναι ίσως το πιό εκπληκτικό – στην Ιλιάδα δεν υπάρχουν «καλοί» και «κακοί». Όλοι είναι το ίδιο ανδρείοι, το ίδιο έντιμοι, το ίδιο φημισμένοι, το ίδιο μεγαλειώδεις….» (2.ε).
Έτσι, σ’ έναν παραπέρα συνειρμό καταλήγουμε στα λόγια ενός ηλικιωμένου Έλληνα κατά τη διάρκεια συνομιλίας του με τον συγγραφέα Karl Heinz Roth στα Ιωάννινα τον Απρίλιο του 2011: «Πριν από 70 χρόνια πολεμήσαμε γενναία ενάντια στα γερμανικά τάνκς και αεροπλάνα. Τώρα έρχονται ξανά οι γερμανοί γραβατωμένοι. Τα έχουμε χαμένα.»
Πως μπορεί λοιπόν κανείς να μη παρασυρθεί στην αυθόρμητη παρομοίωση ότι ίσως το Ευρώ να αποτελούσε τον σύγχρονο Δούρειο Ίππο μέσα από τον οποίο βγήκε αυτός ο στρατός με τις γραβάτες; Έτσι, σε μιά προφανή αντιστροφή των ρόλων του μύθου, οι σημερινοί Έλληνες αισθάνονται οικονομικά όχι μόνο πολιορκημένοι, αλλά και κατακτημένοι, μπροστά στην ωμή οικονομική βία (4). Παραμένουν όμως το ίδιο ηρωϊκοί και άνθρωποι όπως οι πρόγονοί τους.
Δημιουργούνται έτσι ερωτήματα: Πώς σκέφθηκαν οι επίσημοι του Γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών να χρησιμοποιήσουν τον Δούρειο Ίππο της Ιλιάδας για να χαρακτηρίσουν ένα επίσημο έγγραφο του Ελληνικού Υπουργείου των Οικονομικών; Γιατί οι λαοί της δυτικής Ευρώπης εμφανίζονται να κρατούν ακόμη στο πίσω μέρος του μυαλού τους παρόμοιες σκέψεις γιά τους σύγχρονους Έλληνες ενθυμούμενοι μία ιστορία που συνέβη μεταξύ Ελλήνων και Τρώων πρίν από τουλάχιστον 3500 χρόνια; Αναζητώντας απαντήσεις χρειάζεται ίσως να εμβαθύνουμε σε θρύλους οι οποίοι μεταφέρονται από γενιά σε γενιά στους ευρωπαϊκούς λαούς σχετικά με τις ρίζες των προγόνων τους. ΄Ας δούμε παρακάτω μερικά αποσπάσματα από το βιβλίο «ΤΡΟΙΑ, Μία πόλη και ο μύθος της» της δημοσιογράφου Birgit Brandau. Το βιβλίο εκδόθηκε στη Γερμανία το 1997 και στην Ελλάδα το 2000 (2), σελ.492-502.
« ΤΡΟΙΑ – Η αινιγματική πόλη των αρχών της Ιστορίας του δυτικού πολιτισμού δεν ήταν τίποτε περισσότερο από μύθος…
Η Τροία εγκαταλείφθηκε και πέρασε στη λησμονιά – ο τόπος, όχι ο μύθος...Και από αυτή τη σκοτεινή, αβέβαιη πλημμύρα της παράδοσης ξεχώρισε ο μύθος για την Τροία, την πόλη που αποτέλεσε την αρχή των πάντων. Και όπως προηγουμένως, οι άνθρωποι έκαναν πάλι τα πάντα για να αποδείξουν ότι έλκουν την καταγωγή τους από την Τροία, προκειμένου να υπογραμμίσουν την ξεχωριστή τους θέση - Και ταυτόχρονα τη νομιμότητα της ηγεμονικής καταγωγής τους. ( 2.α)
Άς πάρουμε για παράδειγμα τον Θεοδώριχο, βασιλιά των Οστρογότθων: Ο Θευδέριχος ο Μέγας ή Θεοδώριχος ο Μέγας. υπήρξε θρυλικός ήρωας της Γερμανικής ιστορίας...Φρόντισε πολύ για τη διατήρηση του αρχαίου πολιτισμού και έφθασε σχεδόν στο σημείο να διατείνεται ότι στην κορυφή του βρισκόταν ο ίδιος, ισχυριζόμενος ότι είχε τρωϊκή καταγωγή. (2.β)
Η «Historia Regum Βritanniae» (Ιστορία των Βασιλέων της Βρετανίας) του 12ου αιώνα αναφέρει ότι ιδρυτής του βρετανικού βασιλείου υπήρξε κάποιος Βρούτος, ένας δισέγγονος του Αινεία, και το ίδιο Τρώες ήταν -πολύ πριν από την κατάκτησή τους από τους Ρωμαίους - και οι ηγεμόνες της Βρετανίας από την προχριστιανική περίοδο έως και τον θρυλικό Αρθούρο.
Όμως, και άλλα φύλα, όπως οι Βέλγοι, οι Νορμανδοί, οι Βαλόνοι, οι Βουργουνδοί και αργότερα ακόμη και οι Αψβούργοι δεν θέλησαν να μείνουν πίσω και απαίτησαν και γι' αυτούς την τιμή της τρωικής καταγωγής.
Το ίδιο συνέβη και με τους Φράγκους: στο δεύτερο βιβλίο του «Χρονικού" του ο Φρειδεγάριος ο Σχολαστικός αναφέρει ότι μετά την πτώση της Τροίας οι επιζήσαντες με αρχηγό κάποιον βασιλιά Φρίγα εγκαταστάθηκαν στον Δούναβη και ένα μέρος τους μάλιστα έφτασε ως τον Ρήνο.
Εκεί έχτισαν μια πόλη σύμφωνα με το πρότυπο της πατρίδας τους και την ονόμασαν Τροία. Αυτή η Τροία του Ρήνου ήταν η Ξάνθη και αυτή η ευτράπελη μάλλον άνθιση του μεσαιωνικού τρωικού ενθουσιασμού ίσως να μπορεί να γίνει κατανοητή, αν λάβει κανείς υπόψη του τη λατινική ονομασία της περιοχής: Colonia Traiana που μετά από λίγο γραφόταν σαν Colonia Troiana με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ο θρύλος για μια τρωική αποικία στην περιοχή του Ρήνου.
Σύμφωνα με το τραγούδι των Νιμπελούνγκεν, η πόλη αυτή ήταν η πατρίδα του Ζίγκφριντ. Με τον θαυμαστό αυτό τρόπο κλείνει ο κύκλος ανάμεσα στο ελληνικό και το γερμανικό εθνικό έπος.
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα δημιουργήθηκε ένα κύμα τρωϊκής λογοτεχνίας…(2.γ)
Όπως και πρίν έτσι και τώρα οι Ρωμαίοι ταυτοποιήθηκαν με τους Τρώες, τους «προγόνους» τους, ακόμη και από αυτούς τους συγγραφείς. Ο Έκτορας και οι συμπολεμιστές του ήταν οι μεγάλοι, οι καλοί ήρωες, όχι ο Αχιλλέας, ο Οδυσσέας και οι υπόλοιποι: οι βρομεροί Έλληνες μπόρεσαν να πάρουν την πόλη μόνο με προδοσία.
Αυτή η ασπρόμαυρη σκέψη ταίριαζε πολύ με την πολιτική της προπαγάνδας των σταυροφόρων: όταν, στη διάρκεια της Δ' Σταυροφορίας, μετά από προτροπή του Δόγη της Βενετίας, κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη και την ερήμωσαν, δικαιολογήθηκαν λέγοντας ότι έπαιρναν πίσω τη χώρα των προγόνων τους .
Μετά την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας ακόμη και οι θανάσιμοι εχθροί της Βενετίας ιδιοποιήθηκαν ένα παρόμοιο επιχείρημα. Ο σουλτάνος Μωάμεθ Β' ο Πορθητής, σε μια επίσκεψή του στα ερείπια της Τροίας το 1462, ισχυρίστηκε ότι τον είχε στείλει ο Αλλάχ να πάρει εκδίκηση για την πόλη και τους κατοίκους της και ότι οι απόγονοι των Ελλήνων είχαν τιμωρηθεί για το κρίμα τους απέναντι στους λαούς της Ασίας με την καταστροφή της δικής τους (της βυζαντινής) αυτοκρατορίας. Και για κάθε ενδεχόμενο ο Μωάμεθ -αν και μωαμεθανός!- θυσίασε στην Τροία όπως πολλοί προκάτοχοί του (2.δ)
Σημειώσεις
(1) Οι 3+1 απαιτήσεις των Γερμανών : 19 Φεβρουαρίου 2015 - 19:00 | Τελ. Ενημ.: 19 Φεβρουαρίου 2015 - 20:21
The Greek letter is not clear at all, but opens immense room for interpretation…ιt rather represents a Trojan horse, intending to get bridge financing and in substance putting an end to the current programme. On this basis it makes no sense to start drafting a Eurogroup statement on Friday.
(2) ΤΡΟΙΑ, Μία πόλη και ο μύθος της Birgit Brandau, Εκδ. Κονιδάρη, Σόλωνος 140, Αθήνα, α΄έκδ. Σεπτ.2000. Τίτλος πρωτοτύπου: TROIA. Copyright 1997 by Gustav Lubbe Verlag GmbH
(2.α) σελ. 492, (2.γ) (σελ.493), (2.δ) (σελ.494-495), (2.ε) (σελ.497,498).
(2.β) Ο Θευδέριχος ο Μέγας ή Θεοδώριχος ο Μέγας (12 Μαΐου 454 – 5 Απριλίου 526, γοτθικά: Þiudareiks, «βασιλιάς/δύναμη του λαού»,[1] λατ. Flavius Theodericus) ήταν βασιλιάς των Οστρογότθων (471-526),[2] άρχοντας της Ιταλίας (493-526), αντιβασιλέας των Βησιγότθων (511-526) και βασιλικός αντιπρόσωπος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ο Θευδέριχος υπήρξε θρυλικός ήρωας της Γερμανικής ιστορίας. http://el.wikipedia.org/wiki
(3) Βιβλιογραφία: Gabriel Germain «ΟΜΗΡΟΣ», «Οργανισμός Κλασσικών Εκδόσεων», 1970, Αθήνα, Σωκράτους 52. Editions du Seuil, 1958.
(4) Ευκλείδης Τσακαλώτος: Αντιμετωπίσαμε ωμη βία και εκβιασμό. http://www.newsbomb.gr/oikonomia/news/story/557354/eykleidis-tsakalotos-antimetopisame-omi-exoysia-kai-ekviasmo#ixzz3RzgKT2V4
