Τρεις από τις τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες έχουν προσφύγει ήδη στον ELA, αναφέρουν δύο πηγές που επικαλείται το πρακτορείο Reuters.
Συγκεκριμένα, οι τράπεζες έχουν δανειστεί περί τα 2 δισ. ευρώ από την Τράπεζα της Ελλάδας, από τις 21 Ιανουαρίου που εγκρίθηκε η χρήση του ELA από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ανέφεραν οι πηγές, χωρίς ωστόσο να κατονομάσουν τις τράπεζες που έκαναν χρήση της έκτακτης ρευστότητας.
Σημειώνεται πως η ΕΚΤ είχε εγκρίνει την γραμμή έκτακτης χρηματοδότησης για τις ελληνικές τράπεζες για δύο εβδομάδες, και πρόκειται να αξιολογήσει εκ νέου την κατάσταση την Τετάρτη.
Έτσι λειτουργεί ο μηχανισμός ELA
Σε τράπεζες φερέγγυες και αξιόχρεες, με κεφάλαια θετικά και ικανοποιητικές εξασφαλίσεις παραχωρείται ρευστότητα στις τράπεζες της ζώνης του ευρώ μέσω του μηχανισμού ELA (Emergency Liquidity Assistance – Επείγουσα Παροχή Ρευστότητας).
Ο μηχανισμός ELA αξιοποιείται σε περιπτώσεις κρίσεων δεδομένου ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν ένα σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν ως νομισματικές αρχές αλλά και στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους για συμβολή στην ομαλή λειτουργία των συστημάτων πληρωμών και στη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Το ELA παραχωρείται σε πιστωτικά ιδρύματα έναντι ικανοποιητικής εξασφάλισης. Γενικώς, το νομισματικό αυτό εργαλείο αξιοποιείται σε έκτακτες καταστάσεις για ιδρύματα τα οποία δεν έχουν ικανοποιητική ρευστότητα προσωρινά και τα οποία δεν μπορούν να εξασφαλίσουν ρευστότητα μέσω των αγορών ή μέσω της συνήθους συμμετοχής τους σε πράξεις ρευστότητας.
Η παροχή ρευστότητας μέσω ELA διέπεται από μια αυστηρή απαγόρευση η οποία περιλαμβάνεται στη Συνθήκη εγκαθίδρυσης της ΕΕ (άρθρο 101, Κανονισμός 3603/93) και αποκλείει τη νομισματική χρηματοδότηση (monetary financing) – δηλαδή τη χρηματοδότηση κρατικού προϋπολογισμού μέσω της νομισματικής πολιτικής.
Δεν είναι αυτόματη
Η χρηματοδότηση μέσω ELA στην ευρωζώνη δεν είναι αυτόματη για ένα πιστωτικό ίδρυμα. Το κλειδί βρίσκεται στη διακριτική ευχέρεια της κάθε εθνικής κεντρικής τράπεζας η οποία λαμβάνει υπόψη για την απόφασή της την κρισιμότητα της κατάστασης ώστε να λειτουργήσει ως δανειστής έσχατης ανάγκης (lender of last resort).
Η ρευστότητα τύπου ELA δεν πρέπει να θεωρείται ως πρωταρχικό μέσο για διαχείριση χρηματοοικονομικών κρίσεων αφού είναι προσωρινό εργαλείο και χρησιμοποιείται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Σύμφωνα με την πρακτική αλλά και τους κανονισμούς, εάν παρατείνεται σε χρόνο και η τράπεζα στην οποία παραχωρείται συνεχίζει να μην μπορεί να αντλήσει ρευστότητα με άλλα μέσα, οι κεντρικές τράπεζες οδηγούν σε λύση ιδιωτικού τομέα. Εάν αυτή δεν εξευρεθεί, τότε λαμβάνονται ειδικά εποπτικά μέτρα για προστασία του συστήματος θέτοντας περιορισμούς στη λειτουργία της τράπεζας, ενεργοποιούνται τα σχέδια προστασίας καταθέσεων και τελικά η τράπεζα οδηγείται σε εκκαθάριση.
Η ψηφοφορία
Η εθνική κεντρική τράπεζα αναλαμβάνει την ευθύνη της παραχώρησης ρευστότητας μέσω ELA λαμβάνοντας εξασφαλίσεις που η ίδια θεωρεί ως ικανοποιητικές. Το ELA παραχωρείται με βάση τους κανονισμούς σε φερέγγυες τράπεζες. Το ρίσκο τυχόν ζημιών από κατάρρευση της τράπεζας αναλαμβάνεται από την εθνική κεντρική τράπεζα, πλην όμως δημιουργούνται και αυξημένες υποχρεώσεις της εθνικής κεντρικής τράπεζας προς το Ευρωσύστημα.
Στην περίπτωση του Ευρωσυστήματος, η κάθε εθνική κεντρική τράπεζα ενημερώνει για την πρόθεσή της να παραχωρήσει ELA τις τράπεζες του Ευρωσυστήματος (ΕΚΤ και εθνικές κεντρικές τράπεζες).
Δεν χρειάζεται μεν την έγκρισή τους, πλην όμως εάν μια τράπεζα έχει ένσταση τότε το θέμα τίθεται σε ψηφοφορία σε συνεδρία του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, σύμφωνα με το άρθρο 14.4 του καταστατικού της ΕΚΤ. Σε μια τέτοια ψηφοφορία η θέση υπέρ ή κατά του ELA περνά με ειδική πλειοψηφία δύο τρίτων, δηλαδή 16 ψήφων.
