Εισαγωγή. Οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρώπη είναι κρίσιμης σημασίας για αμφότερες τις πλευρές. Αφορά επίσης ζωτικά την Ελλάδα και τις άλλες χώρες της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και των Βαλκανίων. Επειδή τα ζητήματα αυτά είναι στην αιχμή των εξελίξεων και τα γεγονότα εξελίσσονται με καταιγιστικό τρόπο, είναι χρήσιμο να παρατεθούν αποσπάσματα του βιβλίου του Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος είναι σήμερα πρωθυπουργός της Τουρκίας. Στο βιβλίο αυτό ξεδιπλώνει την σκέψη του για τις στρατηγικές και τακτικές προσεγγίσεις της συγκαιρινής νέο-Οθωμανικής διπλωματίας. Στο βιβλίο « To στρατηγικό βάθος. Η διεθνής θέση της Τουρκίας» ο Αχμέτ Νταβούτογλου αναπτύσσει μια εκτενή ανάλυση για την στρατηγική των ισλαμιστών ηγετών της Τουρκίας την τελευταία δεκαετία και σήμερα. Για το πνευματικό υπόβαθρο αυτών των σχέσεων κανείς θα πρέπει να ανατρέξει στο βιβλίο του «Εναλλακτικές κοσμοθεωρίες. Η επίδραση της ισλαμικής και της δυτικής κοσμοθεωρίας στην πολιτική θεωρία». Η τουρκική στρατηγική αναλύεται από Έλληνες πολιτικούς επιστήμονες στο Συλλογικό έργο, επιμ.: Η. Κουσκουβέλης, Σ. Λίτσας, Το στρατηγικό βάθος και η Τουρκία
Σελ. 57 «…η νέα και δυναμική δομή του πληθυσμού της Τουρκίας είναι μία σημαντική παράμετρος ισχύος, αποτελεί ένα στοιχείο που λαμβάνεται υπόψη κυρίως στις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση. … ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΕΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ …»
Επειδή η νέα και δυναμική δομή του πληθυσμού της Τουρκίας είναι μία σημαντική παράμετρος ισχύος, αποτελεί ένα στοιχείο που λαμβάνεται υπόψη κυρίως στις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πληθυσμιακό στοιχείο το οποίο έγινε αντιληπτό ως το σημαντικότερο στρατιωτικό/δημογραφικό εμπόδιο στην κάθοδο των Ρώσων στη Μεσόγειο κατά τον Ψυχρό πόλεμο θεωρήθηκε ως ένα από τα σημαντικότερα οικονομικά/δημογραφικά στοιχεία που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις πληθυσμιακές μετακινήσεις εντός της Ευρώπης στη μεταψυχροπολεμική περίοδο. Η στάση που υιοθέτησαν οι ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες έχουν γίνει μάρτυρες, με σημαντικότερη τη Γερμανία, των μεταναστευτικών κυμάτων από την Τουρκία, στο θέμα του δικαιώματος της ελεύθερης μετακίνησης, η οποία είναι η φυσική προέκταση της ευρωπαϊκής ενταξιακής διαδικασίας, είναι αποτέλεσμα της θέσης που κατέχει το πληθυσμιακό στοιχείο ανάμεσα στις παραμέτρους ισχύος.* [σημείωση επιμελητή:Σ.τ.μ.: Εννοείται δηλαδή ότι οι Ευρωπαίοι είναι διστακτικοί στην απελευθέρωση του περιορισμού της μετακίνησης των πληθυσμών από την Τουρκία, γιατί φοβούνται την πληθυσμιακή διαφορά ισχύος που μπορεί να προκύψει.]
Σελ. 118. «… ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ …»
«Η κυριαρχία του Οθωμανικού κράτους επηρέασε τόσο απευθείας τη διαδικασία κατάρρευσης του φεουδαλικού συστήματος, που υπήρχε στην Ευρώπη, όσο και το άνοιγμα της Ευρώπης προς τον άγνωστο ως τότε κόσμο για την ανακάλυψη νέων εμπορικών οδών. Όπως έχει διαπιστωθεί και στην πολιτική που ακολούθησε ο Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής έναντι της Γαλλίας, το Οθωμανικό κράτος στήριξε την κυριαρχία του, αφενός, στην ανώτερη στρατιωτική ισχύ και, αφετέρου, στη διπλωματική στρατηγική, η οποία βασίστηκε στην αποτελεσματική εκμετάλλευση των ενδοευρωπαϊκών διαφορών. … Το ενδοευρωπαϊκό σύστημα που εγκαθιδρύθηκε από τη συνθήκη της Βεστφαλίας του 1648, η οποία αποτελεί τη βάση του σύγχρονου διεθνούς συστήματος, στηρίζεται σε διαφορετικά θεμέλια από εκείνα του πολυεθνικού Οθωμανικού κράτους, που είχε υπό τον έλεγχό της την Ανατολική Ευρώπη. Στη σχέση αυτών των δύο πολιτισμικών πεδίων το Οθωμανικό κράτος κατείχε μετωπική θέση. Το γεγονός ότι κατείχε μετωπική θέση έναντι μίας ξένης πολιτισμικής περιοχής είχε ορισμένα αποτελέσματα που επηρέαζαν άμεσα από ψυχολογική και πολιτική άποψη τις σχέσεις της οθωμανοτουρκικής πολιτικής παράδοσης με το ευρωπαϊκό σύστημα αλλά και τη διαμόρφωση της στρατηγικής νοοτροπίας.»
Σελ. 138-9 «Η πολιτική κουλτούρα στην Τουρκία με τον δυναμικό χαρακτήρα που διαθέτει διαφέρει σε σημαντικό βαθμό από εκείνες των κοινωνιών της ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ και της Αμερικής. Οι χώρες αυτές, … ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΕΣ.»
«Η πολιτική κουλτούρα, που εμφανίζει αυτό τον χαοτικό πίνακα, προσδίδει στην Τουρκία μία ιδιαίτερη ιδιότητα, η οποία τη διαχωρίζει από όλες τις ομάδες χωρών που και αυτές έχουν να επιδείξουν διαφοροποιήσεις στο πολιτικό τους σύστημα. Η πολιτική κουλτούρα στην Τουρκία με τον δυναμικό χαρακτήρα που διαθέτει διαφέρει σε σημαντικό βαθμό από εκείνες των κοινωνιών της Δυτικής Ευρώπης και της Αμερικής. Οι χώρες αυτές, που αποτελούν τις πολιτικές μονάδες του κυρίαρχου πολιτισμού, διαθέτουν λιγότερο ποικιλόμορφες και περισσότερο σταθερές πολιτικές κουλτούρες. Το γεγονός αυτό, που βραχυπρόθεσμα εμφανίζεται ως ένα σαφές πλεονέκτημα, μακροπρόθεσμα μπορεί να περιορίσει τις εναλλακτικές αναζητήσεις των κοινωνιών αυτών σε ώρα κρίσεων. Η διαφορά που υπάρχει μεταξύ των δυτικών χωρών και της Τουρκίας, όσον αφορά τον δυναμισμό πολιτικής κουλτούρας και σταθερότητας, θυμίζει τη διαφορά μεταξύ του Οθωμανικού κράτους, το οποίο τον 16ο αιώνα είχε εγκαθιδρύσει ένα πολύ πιο σταθερό πολιτικό οικοδόμημα σε τρεις ηπείρους, και των δυναμικών ευρωπαϊκών κοινωνιών, οι οποίες την ίδια περίοδο ζούσαν την ένταση εμφύλιων πολέμων.»
Σελ. 150- 51 «Η ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΔΕΣΜΩΝ … συνέχεια των ισλαμικών πολιτικών που εφαρμόστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα»
«Η ταχεία άνοδος της ισλαμικής ταυτότητας και ρητορικής στην πολιτική σκηνή την περίοδο 1993-1996 στην Τουρκία ήρθε σε άμεση επαφή με την ιστορική συνείδηση, η οποία κατείχε κεντρική θέση στις εξελίξεις και σημείωσε ανοδική πορεία κυρίως στα Βαλκάνια και στον Καύκασο … ο κυβερνητικός συνασπισμός του Κόμματος της Ευημερίας και του Κόμματος του Ορθού Δρόμου … Η αντίληψη των θρησκευτικών δεσμών ως προστατευτικής ασπίδας έναντι της εξάπλωσης στον εκτός της Ευρώπης χώρο, χωρίς να υπάρξει απευθείας σύγκρουση με τη Δύση και με τα στρατηγικά συμφέροντα των δυτικών χωρών, αλλά και η αναμόχλευση των εθνικών διαχωρισμών, έτσι όπως θεωρήθηκε ότι επιχειρείτο, αντανακλούσαν μία στάση η οποία συνιστούσε συνέχεια των ισλαμικών πολιτικών που εφαρμόστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα»
Σελ. 200 ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΡΕΙΣΜΑΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΜΕ ΚΥΠΡΟ
«Οι τουρκικές και μουσουλμανικές μειονότητες που διαβιούν στη Βουλγαρία, στην Ελλάδα, στη Μακεδονία, στο Σαντζάκ (επαρχία της Σερβίας), στο Κόσοβο και στη Ρουμανία αποτελούν σημαντικά στοιχεία της βαλκανικής πολιτικής της Τουρκίας. …
δημιουργία ενός διεθνούς νομικού πλαισίου που θα θέσει υπό την προστασία του τις εθνικές μειονότητες της περιοχής. Στο νομικό αυτό πλαίσιο η Τουρκία πρέπει να επιδιώκει συνεχώς την εξασφάλιση εγγυήσεων που θα της παρέχουν το δικαίωμα παρέμβασης στα ζητήματα που αφορούν τι
ς μουσουλμανικές μειονότητες των Βαλκανίων. Η νομιμότητα της επέμβασης της Κύπρου, που αποτελεί ένα εντυπωσιακό παράδειγμα στη σύγχρονη εποχή, κατέστη δυνατή εντός ενός τέτοιου είδους νομικού πλαισίου.»
Σελ. 193, 228 «γεωπολιτική βάση της στρατηγικής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας στη στοχοθεσία της να ενισχύσει τη διεθνή παγκόσμια θέση της ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΣΤΑΔΙΑΚΗΣ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΦΑΙΡΩΝ ΕΠΙΡΡΟΗΣ»
«Υπό αυτή την άποψη η Τουρκία την εφαρμογή αυτής της στρατηγικής εξωτερικής πολιτικής, την οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει στο μέλλον για το σταδιακό άνοιγμά της προς το διεθνές περιβάλλον, θα πρέπει να τη στηρίζει μέσω των τακτικών προτεραιοτήτων τριών σημαντικών γεωπολιτικών σφαιρών επιρροής:
- Της εγγύς χερσαίας περιοχής:* Βαλκάνια-Μέση Ανατολή-Καύ-κασος.
- Της εγγύτερης θαλάσσιας περιοχής: Εύξεινος Πόντος-Αδριατική-Ανατολική Μεσόγειος-Ερυθρά θάλασσα-Περσικός κόλπος-Κα-σπία θάλασσα.
- Της εγγύτερης προς την Τουρκία ηπειρωτικής περιοχής: Ευρώπη-Βόρεια Αφρική-Νότια Ασία-Κεντρική και Ανατολική Ασία.
Οι περιοχές αυτές συγκροτούνται από κυκλικές ζώνες, οι οποίες τέμνονται και αποτελούν τη γεωπολιτική βάση της στρατηγικής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας στη στοχοθεσία της να ενισχύσει τη διεθνή παγκόσμια θέση της μέσω της σταδιακής διεύρυνσης των περιφερειακών σφαιρών επιρροής (Hinterland). … Το τεταμένο πλέγμα σχέσεων, που σημειώθηκε κυρίως στις σχέσεις της με την ΕΕ και έκανε ολοένα και πιο ανέφικτη τη διαδικασία ένταξής της σ’ αυτήν, κατέστησε αναπόφευκτη την ανάπτυξη μίας ευρείας περιφερειακής στρατηγικής που θα απευθύνεται προς τη Μέση Ανατολή. Μία Τουρκία που ξεκόβει ταυτόχρονα από την Ευρώπη και από τη Μέση Ανατολή δεν είναι δυνατόν να πετύχει στην εφαρμογή πολιτικών περιφερειακής και ηπειρωτικής κλίμακας. … να πετύχει στην εφαρμογή πολιτικών περιφερειακής και ηπειρωτικής κλίμακας.»
Σελ. 273, 273,275 «ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΑ ΔΥΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΚΕΛΗ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ-ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ». ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΕΠΙΡΡΟΗ, ΚΟΜΒΟΙ ΚΑΙ ΑΓΩΓΟΙ.
«Το Αιγαίο και η Κύπρος αποτελούν τα δύο σημαντικά σκέλη του άξονα Ανατολική Ευρώπη-Μέση Ανατολή από την άποψη του χερσαίου κομβικού σημείου και του άξονα Αδριατική-Ανατολική Μεσόγειος-Περσικός κόλπος από την άποψη του θαλάσσιου κομβικού σημείου. … Η Ευρώπη, που με την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ θα αυξήσει τον έλεγχό της πάνω στον κόλπο της Αλεξανδρέττας και στην έξοδο της Ανατολικής Μεσογείου, ταυτόχρονα θα αποκτήσει και μία θέση που θα της επιτρέπει να μετέχει στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Αν αναλογιστεί κανείς και το γεγονός ότι τα πετρέλαια της Μοσούλης και της Σαουδικής Αραβίας κατευθύνονται επίσης στην Ανατολική Μεσόγειο, καθίσταται πασιφανές ότι η κεντρική θέση που κατέχει αυτή η περιοχή από την άποψη των ενεργειακών αξόνων της θα αποτελέσει στο μέλλον τη βασικότερη παράμετρο του παγκόσμιου ανταγωνισμού. … Μια χώρα που παραμελεί την Κύπρο δεν είναι δυνατόν να έχει έναν αποφασιστικό λόγο στις παγκόσμιες και περιφερειακές πολιτικές. Δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική στις παγκόσμιες πολιτικές, διότι αυτό το μικρό νησί κατέχει μία θέση που μπορεί να επηρεάσει άμεσα τους στρατηγικούς συνδέσμους μεταξύ Ασίας και Αφρικής, Ευρώπης και Αφρικής και Ευρώπης και Ασίας. Και δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική στις περιφερειακές πολιτικές, διότι η Κύπρος με την ανατολική της άκρη ομοιάζει με ένα βέλος στραμμένο προς τη Μέση Ανατολή και με τη δυτική της άκρη συγκροτεί τον θεμέλιο λίθο των στρατηγικών ισορροπιών της Ανατολικής Μεσογείου, των Βαλκανίων και της Βόρειας Αφρικής.»
Σελ. 384-5, 392 «ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ» Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΩΝ ΡΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ «ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΑΝΑΜΕΙΞΕΩΝ»
«Η δεύτερη αλλαγή που σημειώθηκε αναφορικά με τον Ισλαμικό κόσμο έχει να κάνει με τη δημογραφική κατανομή των μουσουλμανικών κοινοτήτων. Εάν δεν υπολογιστούν οι αποικιοκρατικές διοικήσεις, τότε κατά τη διάρκεια της ιστορίας οι Μουσουλμάνοι γενικά έχουν ζήσει υπό μουσουλμανικές πολιτικές διακυβερνήσεις. Και οι σχέσεις με τις υπόλοιπες θρησκευτικές και πολιτισμικές κοινότητες πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια του dar-ul Islam.* [* Σ.τ.μ.: Κατά την ισλαμική πολιτειολογία ο κόσμος διακρίνεται μανιχαϊστικά σε δύο κατηγορίες χωρών: Τον κόσμο των χωρών της σωτηρίας (dar-ul-islam) και τον κόσμο των χωρών του πολέμου (dar-ul-harb). Οι κόσμοι αυτοί συγκρούονται, μέχρις ότου ο πρώτος κυριαρχήσει σε όλο τον κόσμο (ούτως ώστε αυτός να σωθεί).] … Ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα που άρχισε να αναπτύσσεται μετά το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα και γενικεύτηκε στην αρχή του 21ου αιώνα ως ένα ευρύ δημογραφικό φαινόμενο είναι το γεγονός ότι διαβιούν οικεία τους βουλήσει στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ μεγάλης κλίμακας και μαζικού χαρακτήρα μουσουλμανικές κοινότητες. … Οι διαφορετικές μουσουλμανικές κοινότητες προερχόμενες από τα τέσσερα σημεία του Ισλαμικού κόσμου και έχοντας διαμορφώσει παροικίες στις ΗΠΑ αποτίναξαν ταχύτατα τον χαρακτήρα της μικρής κλίμακας πολιτισμικής μειονότητας. Με την εμφάνιση της δεύτερης και τρίτης γενεάς μεταναστών οι εν λόγω κοινότητες μετατρέπονται σε μόνιμα και δραστήρια δημογραφικά/πολιτισμικά στοιχεία.
Το γεγονός ότι η ισλαμική θρησκεία αποτελεί τη δεύτερη μεγάλη θρησκεία, κατ’ αρχάς, στις ΗΠΑ και στη συνέχεια σε πολλές άλλες δυτικές χώρες πέραν του ότι αυξάνει τον ρόλο του ισλαμικού πολιτισμού … μία σοβαρή πρόκληση για τις δυτικές χώρες που ως τον αιώνα αυτό κατείχαν μία πιο ομοιογενή εθνικοθρησκευτικοπολιτισμική δομή. Η περιθωριοποίηση των κοινοτήτων αυτών, που έρχεται σε αντίφαση με τη ρητορική των δυτικών χωρών που βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα, και το γεγονός ότι αυτές έγιναν τμήμα του πολιτικού και πολιτισμικού συστήματος έχουν ενεργοποιήσει τα κατά βάση θρησκευτικά και εθνικά διαχωριστικά και ρατσιστικά στοιχεία της Δύσης. Με την παραπάνω δημογραφική αλλαγή ο Ισλαμικός κόσμος δεν περιορίζεται πλέον από τα σύνορα του εθνοκράτους αποτελούμενου κατά πλειονότητα από Μουσουλμάνους … Η απόκτηση της συναίσθησης της κοινής μοίρας από τις εν λόγω κοινότητες καθιστά την ισλαμική ταυτότητα μέρος μίας κοινής μειονοτικής αίσθησης. … Η ταύτιση της Ευρώπης με μία ακραιφνή χριστιανική ταυτότητα, η οποία διαμορφώθηκε μετά την αντιμετώπιση των στρατευμάτων του Ταρίκ Μπιν-Ζιγιάντ* στα Πυρηναία όρη και του Καρά Μουσταφά Πασά** εκ Μερζιφούντος στη Βιένη, έχει καταστεί μία υπόθεση που δεν είναι δυνατόν να εξακολουθεί να ισχύει μετά τις αλλαγές οι οποίες έχουν συντελεστεί το τελευταίο διάστημα. Στη νέα εποχή πλέον θα εμφανιστούν πολύ περισσότεροι γεωπολιτισμικοί χάρτες, οι οποίοι θα αντικατοπτρίζουν τη συντελούμενη δημογραφική ανάμειξη. Χώρες, όπως η Τουρκία, που βρίσκονται στα όρια και στα πεδία μετάβασης, όπου παρατηρείται μία έντονη διαπολιτισμική αλληλεπίδραση, είναι υποχρεωμένες να αξιολογήσουν αυτή τη γεωπολιτισμική αλλαγή ως μία σημαντική στρατηγική παράμετρο.»
408 «… Στην κατάταξη αυτή πρέπει να προστεθούν ως έκτη ομάδα οι μουσουλμανικές κοινότητες, οι οποίες αποτελούνται από άτομα που έχουν αποκτήσει την υπηκοότητα των δυτικών χωρών οι οποίες εκτός από την αύξηση της δημογραφικής τους ισχύος θα μπορούσαν στο μέλλον να αναλάβουν εξαιρετικά σημαντικούς ρόλους από την άποψη της διεθνούς δραστηριότητας, καθώς και οι μουσουλμανικές μειονότητες που έχουν σημαντική παρουσία σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Είναι αδύνατο να επιτύχει μία πολιτική η οποία στο μέλλον δεν θα λαμβάνει υπόψη την τύχη αυτών των μουσουλμανικών κοινοτήτων.»
Σελ. 796-7 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
«… Συνοψίζοντας, όπως ακριβώς δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μόνο μία Δύση, έτσι δεν θα υπάρχει εσαεί και μία (και μοναδική)Ευρώπη. Παρ’ όλες τις προσπάθειες ολοκλήρωσης, είμαστε πάντα αντιμέτωποι μιας ευρωπαϊκής διπλωματικής παράδοσης, όπου εμπεριέχονται και ισχυρές εθνικές στρατηγικές ικανές να προκαλέσουν εσωτερικές αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις συμφερόντων. Η κατάσταση αυτή καθιστά αναγκαία μία λεπτή διπλωματική ρύθμιση του μέτρου που θα διέπει τις σχέσεις με την ΕΕ ως σύνολο και τις σχέσεις με τα κράτη-μέλη της Ένωση»
Σελ. 837 «ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΞΟΥ-ΒΕΛΟΥΣ» πάνω στα γεωπολιτισμικά σύνορα. «Ασιανισμός», «ευρωπαϊσμός» «βασική στρατηγική κατεύθυνση που θα υποστηρίξει την εν λόγω ανανέωση ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑΣ, ΘΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΔΙΑΣΠΑΣΕΩΝ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΕΙΣ.»
«… Όσοι έπεσαν στα πρόθυρα της Βιένης προχωρώντας προς την κατεύθυνση της Ευρώπης, όσοι σφαγιάστηκαν από τους Ρώσους για την Ευρασιατική κυριαρχία στο κάστρο Όζι βόρεια του Εύξεινου Πόντου, όσοι ξεπάγιασαν στα βουνά Αλαχουεκμπέρ* για το ασιατικό ιδανικό και όσοι έβαψαν τα νερά του Σαγγάριου με το χρώμα του αίματός τους για να υπερασπιστούν την καρδιά της Μικράς Ασίας, όποια [εθνική] καταβολή κι αν έχουν, ήταν στοιχεία [που ανήκαν] στην ίδια αντίληψη περί της ιστορίας/χώρου και του ίδιου έθνους. Συνεπώς, η βασική στρατηγική κατεύθυνση που θα υποστηρίξει την εν λόγω ανανέωση στρατηγικής νοοτροπίας, θα είναι η αντικατάσταση των κατηγοριοποιημένων διασπάσεων γεωπολιτισμικού και γεωστρατηγικού χαρακτήρα ολοκληρώσεις. Σχετικά με αυτή την αναγκαιότητα ολοκλήρωσης μπορούμε να δώσουμε το παράδειγμα του «ασιανισμού» και του «ευρωπαϊσμού», το οποίο κατά την πρόσφατη ιστορία μας συζητείται συνεχώς ή της διαλεκτικής Ανατολής-Δύσης. Η Τουρκία αποτελεί μία από τις χώρες-γέφυρες βρισκόμενες στις περιοχές που τέμνονται οι άξονες της παγκόσμιας ηπείρου Ευρασίας προς την κατεύθυνση Ανατολή-Δύση και Βορρά-Νότος. Έτσι, έχοντας απελευθερωθεί από τις επιρροές των συνεχιζόμενων ανόητων ομαδοποιήσεων μεταξύ μιας χυδαίας αντίληψης «ασιανισμού» και «ευρωπαϊσμού», είναι αναγκασμένη να εισέλθει σε μία διαδικασία ευρείας ανανέωσης στο ζήτημα της ταυτότητας, που αποτελεί και το βασικό στοιχείο της γεωπολιτισμικής υποδομής, απαιτούμενης από την μακροπρόθεσμη στρατηγική.» «Και πάλι αν χρειαστεί να αποδειχτεί με μία ιστορική εμπειρία και ένα παράδειγμα η ιστορική σώρευση της προέλασης των Σελτσούκων-Οθωμανών κατά την κατεύθυνση Ανατολής-Δύσης, η σχέση μεταξύ Ασίας και Ευρώπης μοιάζει στη σχέση του «τόξου με το βέλος».»
