Ο διάχυτος γαλαξίας Dragonfly 44 βρίσκεται στο γαλαξιακό σμήνος της Κόμης της Βερενίκης. Credit: (P. Van Dokkum, R. Abraham, J. Brodie)
Νιού Χέιβεν, Κονέκτικατ
Πώς γίνεται μια πόλη στο μέγεθος πρωτεύουσας να εκπέμπει το λιγοστό φως ενός χωριού; Κι όμως, αυτό συμβαίνει με αυτόν τον μακρινό και μυστηριώδη γαλαξία, ο οποίος έχει τη μάζα του δικού μας Μίλκι Γουέι αλλά είναι σχεδόν τελείως σκοτεινός.
Μυστηριώδεις
Ο σκοτεινός δίδυμος του Γαλαξία, με την ονομασία Dragonfly 44, ανήκει στη σχετικά νέα κατηγορία των «εξαιρετικά διάχυτων γαλαξιών» (ultra defiffuse galaxies) που ανακαλύφθηκαν μόλις πέρυσι. «Δεν μπορεί να είναι πραγματικοί» σχολιάζει στο περιοδικό Nature ο Πιέτερ βαν Ντόκουμ του Πανεπιστημίου Γέιλ στις ΗΠΑ, μέλος της ομάδας που ανακάλυψε αυτά τα σκοτεινά σώματα πέρυσι.
Οι διάχυτοι γαλαξίες είναι μεγάλοι σαν τον δικό μας Γαλαξία, δηλαδή πραγματικά μεγάλοι, περιέχουν όμως ελάχιστα άστρα και είναι είναι ορατοί σαν αχνές κηλίδες ακόμα και με τα πιο ευαίσθητα τηλεσκόπια. Η τελευταία μελέτη για αυτά τα μυστηριώδη σώματα εξετάζει τον μεγαλύτερο και λαμπρότερο διάχυτο γαλαξία, μέλος ενός ολόκληρου σμήνους γαλαξιών στον αστερισμό της Κόμης της Βερενίκης, σε απόσταση 330 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη.
Η ανακάλυψη
Χρησιμοποιώντας το μεγάλο τηλεσκόπιο Keck II στη Χαβάη, ερευνητές εξέτασαν το φάσμα του Dragonfly και μέτρησαν τις μετατοπίσεις Ντόπλερ, κάτι που τους επέτρεψε να υπολογίσουν ότι τα λιγοστά άστρα του γαλαξία κινούνται με μέση σχετική ταχύτητα 47 χιλιομέτρων ανά ώρα, περίπου όσο και στον Γαλαξία.
Σε γενικές γραμμές, όσο μεγαλύτερη είναι η μάζα ενός γαλαξία, τόσο μεγαλύτερη είναι η μέση ταχύτητα των άστρων που περιέχει. Και η ταχύτητα που μετρήθηκε υποδηλώνει ότι ο Dragonfly 44 έχει πραγματικά μεγάλη μάζα, αναφέρει η ερευνητική ομάδα. Η μελέτη έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal» και είναι διαθέσιμη ως προδημοσίευση στην υπηρεσία arXiv.
«Είναι κάτι σαν σκοτεινή βερσιόν του Μίλκι Γουέι» σχολιάζει ο Βαν Ντόκουμ. «Για κάθε 100 άστρα που θα έπρεπε να είχε σχηματίσει, σχημάτισε μόνο ένα». Παραμένει άγνωστο γιατί η αστρογένεση είναι τόσο εξασθενημένη στον Dragonfly 44. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι ο γαλαξίας περιστρεφόταν από τη γέννησή του με ιδιαίτερα υψηλή ταχύτητα, κάτι που θα είχε εμποδίσει τη συμπύκνωση του αέριου υδρογόνου σε άστρα. Κι όμως, η ταχύτητα του Dragonfly 44 δεν δείχνει να είναι τόσο μεγάλη. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι ο διάχυτος γαλαξίας περιέχει ασυνήθιστα μεγάλες ποσότητες της λεγόμενης σκοτεινής ύλης, ένα αόρατο, μυστηριώδες υλικό που γνωρίζουμε ότι περιβάλλει όλους τους γαλαξίες. Ο Βαν Ντόκουμ, πάντως, τονίζει ότι το μυστήριο παραμένει:
«Η πραγματική απάντηση είναι ότι δεν γνωρίζουμε» λέει.
