ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΣ - ΡΑΦΑΕΛ ΚΟΡΡΕΑ: ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑ ΕΝΟΣ ΛΑΟΥ

αναδημοσίευση από το Outside the Wall
άρθρο του Παναγιώτη Σπυρόπουλου
Οικονομολόγου (Msc.)

Ο Ισημερινός ή Εκουαδόρ είναι μια χώρα στη βορειοδυτική Νότια Αμερική, που συνορεύει με την Κολομβία προς Βορρά, με το Περού στα ανατολικά και νότια και βρέχεται από τον Ειρηνικό ωκεανό στα δυτικά, με πληθυσμό 14.573.101 κατοίκους.

Αναπολώντας τα κόμικς της νιότης μας, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε αυτό το μικρό κρατίδιο (με πληθυσμό μεγαλύτερο κατάτι από της Ελλάδας) ως μια «γαλατική συμμορία» που αντιστέκεται ενάντια στα γεράκια της σύγχρονης Panx Romana – ΗΠΑ και των αυλικών της (γειτόνισσα Κολομβία), με κύριο εκφραστή αυτής της αντίστασης τον πρόεδρο Ραφαέλ Κορρέα, έναν προικισμένο ακαδημαϊκό οικονομολόγο (με 2 μεταπτυχιακούς τίτλους και διδακτορικό), ο οποίος έχει άξιο συμπαραστάτη το πολύπαθο λαό του Ισημερινού.

Για την Ιστορία, τι προηγήθηκε…

Ξετυλίγοντας το κουβάρι της ιστορίας, η χώρα έγινε έρμαιο ακραίων εθνικιστικών κυβερνήσεων τη δεκαετία του ‘60 και ‘70 του προηγούμενου αιώνα, οι οποίες σε συνεργασία με την Αμερικανική κυβέρνηση, δηλαδή την αναπόφευκτη ανάμειξη της CIA στα εγχώρια, ευνόησαν τη διείσδυση πετρελαϊκών εταιριών προς εκμέταλλευση του «μαύρου χρυσού»της περιοχής και ταυτόχρονα υποβάθμιση των λαϊκών στρωμάτων, διασπάθηση του δημοσίου χρήματος, επιβολή λιτότητας, με αποτέλεσμα οι «δημοκρατικές» κυβερνήσεις που διαδέχτηκαν τα στρατιωτικά καθεστώτα από τη δεκαετία του 80 και μετά να φανούν ανίκανες στη διαχείριση του δημοσίου χρέους, βλέποντας ως μόνη λύση τον υπερδανεισμό και την προσφυγή στο ΔΝΤ.

Το 1999 η χώρα αντιμετώπισε μια «βαθειά» τραπεζική ύφεση, με την ολοκληρωτική κατάρρευση των μεγάλων τραπεζών, η οποία συνοδεύτηκε από νέα μέτρα λιτότητας, μεγαλύτερο έλεγχο από παράγοντες του ΔΝΤ στη χάραξη πολιτικής και το κυριότερο την υιοθέτηση του δολαρίου ως επίσημο νομίσμα, το οποίο συνέβαλε σε περισσότερη υποβάθμιση της κοινωνικής ζωής και πλήρη εξάρτηση από τις ΗΠΑ. Προτεκτοράτο και με τη βούλα δηλαδή. Το μεταναστευτικό ρεύμα των κατοίκων της περιοχής προς άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής ήταν ένα φαινομενο με συντριπτικές διαστάσεις τις δεκαετίες ‘90 και ‘00.

Ο Ισημερινός του Ρ. Κορρέα

Όλα τα παραπάνω, μέχρι την άνοδο του Ραφαέλ Κορρέα. Ποιος είναι όμως ο Ραφαέλ Κορρέα; Χρήσιμο θα ήταν να γίνει μια μικρή παράθεση βασικών στοιχείων του βιογραφικού του και της πολιτικής του πορείας (η οποία είναι συνδεδεμένη με την τύχη του Ισημερινού).

Γεννήθηκε στο Γουαγιακίλ στις 6 Απριλίου του 1963 και Σπούδασε Οικονομικά στη γενέτειρά του (Universidad Católica de Santiago de Guayaquil) το 1987. Το 1991 απέκτησε τίτλο Μάστερ στα Οικονομικά από το πανεπιστήμιο της Λέουβεν, στο Βέλγιο, το 1999 απέκτησε και άλλο μάστερ στα Οικονομικά, από το πανεπιστήμιο του Ιλινόις στις ΗΠΑ και διδακτορικό τίτλο τον Οκτώβριο του 2001.

Το 2005 υπηρέτησε ως Υπουργός Οικονομικών για μικρό χρονικό διάστημα επί προεδρίας του Αλφρέδο Παλάσιο. Την περίοδο αυτή υποστήριξε τη μείωση της φτώχειας και την οικονομική ανεξαρτησία. Παραιτήθηκε εξαιτίας της αναστολής της καταβολής ενός δανείου από την Παγκόσμια Τράπεζα προς τον Ισημερινό, ύψους 100 εκατομ. δολαρίων. Στην επιστολή της παραίτησής του, ο Κορρέα καταδίκασε τις πιέσεις προς τον Παλάσιο[4]. Την περίοδο της παραίτησής του, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι ο Κορρέα ήταν ο πιο αξιόπιστος αξιωματούχος, με το 57% των κατοίκων του Ισημερινού να δηλώνουν ότι τον εμπιστεύονταν.

Εξελέγη πρόεδρος το 2006 μέσα σε κλιμα έντασης από τους πολιτικούς του αντιπάλους (στηριζόμενοι οικονομικά και μιντιακά από τις ΗΠΑ), αλλά ο λαός ήταν με το μέρος του (57,2% έναντι 42,7% για τον Άλβαρο Νομπόα στο δεύτερο γύρο στις 26 Νοεμβρίου του 2006 με το κόμμα Alianza PAIS (Patria Altiva i Soberana), διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις, που έφεραν ως νικητή τον αντίπαλό του) κι ορκίστηκε Πρόεδρος στις 15 Ιανουαρίου του 2007.

Πρώτη του μέριμνα ήταν η στήριξη των λαϊκών στρωμάτων, ενισχύοντας του τομείς των υποδομών, της δημόσιας υγείας και παιδείας. Η ανάπτυξη των υποδομών με κοινωνικό προσανατολισμό μείωσε δραματικά την ανεργία και την υποαπασχόληση, αύξησε περίπου κατά 50% το μέσο οικογειακό εισόδημα και βελτίωσε αισθητά την ποιότητα ζωής των κατοίκων.

Ταυτόχρονα κινήθηκε στη ρύθμιση της λαίλαπας που ονομάζονταν δημόσιο χρέος. Η εκτελεστική εξουσία είχε πράγματι αποφασίσει το 2007 να συσταθεί μια εξεταστική επιτροπή για τον έλεγχο του χρέους κατά την περίοδο 1976-2006 στην οποία πήραν μέρος Ευρωπαίοι εμπειρογνώμονες, όπως ο Eric Toussaint της Επιτροπής για τη Διαγραφή του Χρέους του Τρίτου Κόσμου (CADTM).

Το Δεκέμβριο του 2008 απαρνήθηκε το εθνικό χρέος σε ποσοστό άνω του 70%, χαρακτηρίζοντάς το παράνομο, επειδή συσσωρεύτηκε μέσω συμφωνιών που υπέγραψαν στρατιωτικά καθεστώτα, κι απεχθές λογω συμφωνιών που έγιναν για τη διάσωση των τραπεζών εις βάρος του λαού και υποσχέθηκε να προσφύγει σε διεθνή δικαστήρια. Οι πιστωτές συμφώνησαν σε ποσοστό 95% «να κουρέψουν» – διαγράψουν τις απαιτήσεις τους και το Εκουαδόρ να βγαίνει νικητής, με το ποσό που εξοικονομήθηκε από χρεός (περίπου 7 δις δολλάρια) να επενδυθεί στους άξονες της οικονομικής – κοινωνικής πολιτικής της κυβέρνησης.

Το 2008, η Κολομβία (υποκινούμενη από τις ΗΠΑ) επιχείρησε στρατιωτικά εναντια στον Ισημερινό, με αποτέλεσμα να τερματιστούν οι διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών, με την ένταση να λήγει χωρίς περαιτέρω συνέπειες. Βέβαια στο πλευρό του Ισημερινού βρέθηκαν σύμμαχοι όπως η Κούβα, η Νικαράγουα και η Βενεζουέλα. Η κυβέρνηση του Κορρέα με συμπαραστάτη την πλειοψηφία του λαού έδειξαν πως έχουν το ανάστημα να τα βάλουν με το διεθνή ιμπερεαλισμό και να νικήσουν.

Μεγάλη τομή στα πολιτειακά ήρθε επίσης το 2008. Ο Κορρέα πέτυχε σημαντική νίκη με την έγκριση του νέου φιλολαϊκού Συντάγματος, σε δημοψήφισμα, στις 28 Σεπτεμβρίου του 2008. Το νέο Σύνταγμα, το εικοστό στην ιστορία της χώρας, εγκρίθηκε από τους πολίτες με υψηλό ποσοστό, που ξεπερνούσε το 63%.

Ο Κορρέα βγήκε νικήτης και στις 2 εκλογικές διαδικασίες που ακολούθησαν: το 2009 στις προεδρικές εκλογές (επανεξελέγη από τον πρώτο γύρο, με ποσοστό 51,7% των ψήφων έναντι 28% του βασικού του αντιπάλου, Λούσιο Γκουτιέρρες, πρώην πρόεδρου του Ισημερινού) και το 2013 στις γενικές εκλογές (ο συνασπισμός που πρόσκειται στον Κορέα, το κίνημα Alianza PAIS εξασφάλισε σχεδόν τα τρία τέταρτα των εδρών στην νέα Εθνοσυνέλευση με 100 επί συνόλου 137 εδρών ενώ ο κυριότερος αντίπαλος του Κορέα Γκιγέρμο Λάσο με 11 επί συνόλου 137 εδρών στην Εθνοσυνέλευση).

Ένα αξιοσημείωτο γεγονός είναι η επίθεση που δέχτηκε το 2010 από ομάδες στρατιωτικών και αστυνομικών οι οποίοι διαμαρτυρόμενοι για επιδόματα και προνόμια που κατείχαν κι έχασαν, προσπαθήσαν με έμμεσο τρόπο να ανατρέψουν βίαια τον πρόεδρο και την κυβέρνηση. Η σαφώς υποκινούμενη επίθεση αντιμετωπίστηκε δραστικά από το επιτελείο της κυβέρνησης, αλλά και τη συμπαράσταση συντριπτικής μερίδας του λαού.

Το ψηφιακό νόμισμα

Ο επόμενος σκόπελος που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ο Κορρέα και κατάλοιπο των κυβερνήσεων που συνέπλεαν με το ΔΝΤ, είναι η υιοθέτηση του δολαρίου ως επίσημο νόμισμα συναλλαγών στον Ισημερινό, αδυνατώντας να ασκήσει επομενώς νομισματική πολιτική. Φτάσαμε λοιπόν στο 2014 ώστε το επιτελείο του υπουργείου οικονομικών να σκεφτεί έναν πρωτότυπο τρόπο ώστε να απεμπλακεί σιγά σιγά απο τη δολαριακή εξάρτηση. Μέχρι το Δεκέμβριο του 2014 οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας θα δώσουν το τελικό πλάνο στην κυβερνηση, ώστε οι πολίτες να διαχειρίζονται ακόμα και το 80% των καθημερινών τους συναλλαγών μέσω κινητού τηλεφώνου, αφού θα είναι συνδεδεμένα με το σύστημα των λογαριασμών τους. Έτσι «το δολάριο» επιστρέφει στις τράπεζες (και η διαχείρισή του γίνεται μέσω της Κεντρικής Τράπεζας του Ισημερινού) και οι συναλλαγές πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά τουλάχιστον για τον όγκο που αφορά λογαριασμούς και μετέπειτα για το σύνολο των καθημερινών συναλλαγών.

Ίσως το δολλάριο να βοήθησε τα πρώτα χρόνια στη συγκράτηση του πληθωρισμού, όμως η άσκηση ανεξάρτητης οικονομικής – νομισματικής πολιτικής, αποτελεί μονοδρομο για τη μετέτεπειτα πορεία της χώρας. Δε μένει παρά να δούμε τη στρατηγική που θα ακολουθήσει το οικονομικό επιτελειό του Ισημερινού, ώστε η χρησιμοποίηση της τεχνολογίας, να γίνει αρωγός ώστε η χώρα να απαγκιστρωθεί «έξυπνα» από το σκληρό δολάριο και να δώσει άλλο ένα μάθημα ανεξαρτησίας, πατριωτισμού και πολιτικής ευφυϊας.

Συμπεράσματα και οδηγίες προς υπερ-χρεωμένους

Τα αποτελέσματα της 7ετούς στροφής της πολιτικής του Ισημερινού με τον Κορρέα στο τιμόνι και με συμπαραστάτη (κι όχι στο «κουπί») το λαό, είναι κάτι παραπάνω από εμφανή. Μείωση της ανεργίας πάνω από 33%, αύξηση του εισοδήματος των πολιτών πέρίπου 55%, βελτίωση των συνθηκών ζωής με δραματική μείωση των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, επαναπατρισμός ανθρώπων που αναγκάστηκαν να εγκαταλήψουν τη χώρα την τελευταία 20ετία, το χρεός να ανέρχεται μόλις στο 23% του ΑΕΠ (το εξωτερικό χρέος στο 10% περίπου, την ώρα που στη Γερμανία ξεπέρασε το 80%, στη Βρετανία το 90%, ενώ στη μνημονιακή Ελλάδα κινείται με ρυθμούς, άνω του 170% επί του ΑΕΠ) και οι ρυθμοί ανάπτυξης να τρέχουν με πάνω από 4% ετησίως.

Συνοψίζουμε, επομένως τα βήματα που ακολουθήθηκαν:

• Λογιστικός έλεγχος του Χρέους ( για τα έτη 1976 – 2006), κρατώντας αυτή τη στιγμή ένα πολύ σημαντικό χαρτί ενάντια στα γεράκια των τραπεζών και στις εγχώριες Κασσάνδρες τους, αλλά αποτελεί και μια διαπίστευση για το λαό του Ισημερινού, μια παρακαταθήκη για το μέλλον του, μια πράξη απονομής δικαιοσύνης για ότι προηγήθηκε. Σε αντίθεση, βέβαια, με την Αργεντινή που δε προέβει σε έλεγχο του χρέους προχωρώντας απευθείας στο επόμενο βήμα.

• Διαγραφή – Άρνηση του μεγαλύτερου μέρους του χρέους ως μη νόμιμο και απεχθές, σύμφωνα με τον έλεγχο που προηγήθηκε.

• Κοινωνική Πολιτική, εθνικοποίηση δημόσιου πλούτου, αύξηση εισοδημάτων (μισθών, συντάξεων), παραγωγική ανασυγκρότηση και ανασύνταξη της χώρας.

• Χάραξη εξωτερικής πολιτικής με γνώμονα το συμφέρον του Ισημερινού, χωρίς υπαναχωρήσεις και δειλία σε απειλές «εχθρικών» γειτόνων.

• Σταδιακή αναδιανομή πλούτου και δίκαιο φορολογικό σύστημα

• Προσπάθεια υιοθέτησης εθνικού νομίσματος (ψηφιακό νόμισμα) στο μέλλον.

Συνοψίζοντας, αν κάτι θα έπρεπε να κρατήσουμε από την περίπτωση του Ισημερινού δεν είναι να βρεθεί και για τον τόπο μας ένα τέτοιος «σωτήρας» σα τον Κορρέα να χαράξει ή να μας δείξει το δρόμο, είναι η κατάργηση του φόβου ότι αν ακολουθήσουμε διαφορετική – αντίθετη πορεία θα καταστραφούμε. Άνθρωποι με λαμπρό μυαλό, φαντασία και δυναμική υπάρχουν αρκετοί, αλλά οι σειρήνες από τα παπαγαλάκια των μίντια καλύπτουν τις «καθαρές» φωνές τους και μας ποτίζουν με ακόμη μεγαλύτερη αμφιβολία για το τι θα ακολουθήσει σε περίπτωση που ορθώσουμε ανάστημα. Ο Ισημερινός, η Αργεντινή, η Ισλανδία δεν είναι παραδείγματα προς αποφυγή, όπως παρουσιάζονται, αλλά λαοί νικητές ενάντια στον φαινομενικά «αναίμακτο» οικονομικό πόλεμο που είναι σε εξέλιξη τα τελευταία 40 χρόνια. Νίκησαν, πολυ απλά, γιατί η κρίσιμη μάζα του λαού απέβαλε το φόβο, έκλεισε τα αυτιά σε απειλές τύπου χρεοκοπίας, πολέμων, λοιμών και κανταποντισμών. Οι κοινωνίες αυτές πίστεψαν, έδειξαν θάρρος, δε δείλιασαν και θριάμβευσαν απέναντι στους τραπεζίτες, τα οικονομικά συμφέροντα της εξαθλίωσης σε αυτούς «που ανεβοκατεβαίνουν στην κόλαση όπως στο σπίτι τους», όπως χαρακτηριστικά λέει κι ο ποιητής του Αιγαίου.

Σελίδα Πηγής