Νέα γερμανική τάξη των πραγμάτων - εδώ είναι και πάλι: ο υποτιθέμενος κοινός στρατός της ΕΕ. Ήταν χθες την Κυριακή που ο πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ αναφέρθηκε σε αυτό, και το οποίο γέμισε τα πρωτοσέλιδα των διεθνών μöeσων ενημέρωσης, ίσως και επειδή σήμερα Δευτέρα αναμένεται να ανακοινωθεί μια μελέτη επί του θέματος από τον πρώην Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Χαβιέ Σολάνα.
Ο Γιούνκερ, σύμφωνα με ένα χθεσινό άρθρο της γερμανικής εφημερίδας Die Welt, ανέφερε ότι καταβάλει προσπάθειες για τον κοινό στρατό της ΕΕ, το οποίο δικαιολογείται από το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε, συνεπώς, να αυξήσει την προθυμία της για να υπερασπιστεί τις αξίες της αξιόπιστα: Ένας τέτοιος στρατός θα βοηθήσει στην κοινή εξωτερική και στο σχεδιασμό για την πολιτική της ασφάλειας αλλά και θα υποστηρίξει την ευθύνη της Ευρώπης στον κόσμο . Και για όλα αυτά έτυχε της υποστήριξης από τα κράτη μέλη.
Λίγο αργότερα των δηλώσεων του Γιούνκερ, η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας φον ντερ Λάγιεν κάλεσε στο γερμανικό ραδιόφωνο τις συμφωνίες μεταξύ μεμονωμένων κρατών ως την αρχή ενός τέτοιου ευρωπαϊκού στρατού.
Πέρα από τις πολλές λεπτομέρειες που αναφέρθηκαν το τελευταίο 24ωρο γύρω από τον κοινό στρατό της ΕΕ: Όλα αυτά ακούγονται πολύ ωραία, αλλά όταν κάνουμε έναν έλεγχο της πραγματικότητας, έχουν εξασθενίσει σχεδόν τα πάντα:
- Με το δικό της στρατό η Ευρώπη θα μπορούσε αξιόπιστα να ανταποκριθεί σε μια απειλή για την ειρήνη κατά νεός κράτους μέλους ή κατά μιας γειτονικής χώρας της ΕΕ, έτσι ο Γιούνκερ. Και εδώ δεν υπάρχει μόνο μία, αλλά ταυτόχρονα δύο - παρανοήσεις.
Πρώτον, η λανθασμένη αντίληψη ότι ο στρατός και μόνο μπορεί να αντιδράσει με αξιόπιστο τρόπο στις απειλές για την ειρήνη. Έτσι, η αλληλεπίδραση, μεταξύ πολιτικών, διπλωματικών και οικονομικών μέσων, αν μη τι άλλο, πάει περίπατο. Είναι η ΕΕ, με την οικονομική της δύναμη ασθενέστερη, διότι η ΕΕ δεν έχει καμία αξιόπιστη στρατιωτική δύναμη - αν και την ίδια στιγμή τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ είναι επίσης μέλη του ΝΑΤΟ;
Από την άλλη πλευρά, αν οι στρατιωτικοί στην Ευρώπη μπορούν να αντιδράσουν αξιόπιστα, δεν εξαρτάται από τις δομές. Το εάν και πώς οι δυνάμεις των ευρωπαϊκών χωρών μπορούν να δράσουν εξαρτάται πρωτίστως από τη δύναμη, τον εξοπλισμό, την καθοδήγηση και τη συνεργασία. Και αν οι Ευρωπαίοι είναι ήδη στο ΝΑΤΟ, χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες, με περιορισμένες ικανότητες δράσης, αυτό δεν θα αλλάξει από το γεγονός μιας ενιαίας στρατιωτικής διοίκησης της ΕΕ.
- Ένας τέτοιος στρατός θα βοηθήσει να οικοδομηθεί μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, και την από κοινού ανάληψη των ευθυνών της Ευρώπης στον κόσμο, λέει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αυτό εγείρει το ερώτημα γιατί η Ευρώπη, χωρίς έναν κοινό στρατό, είναι λιγότερο σε θέση να οικοδομήσει μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας; Για και δώ το πρόβλημα δεν είναι η δομή, αλλά η πολιτική βούληση να χρησιμοποιήσει ένα τέτοιο στρατό ως όργανο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας.
Ίσως θυμάται ο ένας ή ο άλλος ότι η ΕΕ έχει εδώ μαι καιρό αρχίσει με τη συγκρότηση, της εκ περιτροπής, κοινών σχηματισμών: οι λεγόμενοι Σχηματισμοί Μάχης (Battle Groups - BG), στους οποίους συμμετέχουν Ελλάδα και Κύπρος (HELBROC BG). Από το 2005 αυτές οι μονάδες είναι έτοιμες για να χρησιμοποιηθούν, αλλά καμία φορά δεν έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι στιγμής. Όχι επειδή δεν υπήρχε καμία ανάγκη για την χρήση τους.
Αν και πολλά από αυτά που λέχθηκαν για τον κοινό στρατό είναι σωστά, όπως οι υποχρεώσεις συνδρομής των μελών της ΕΕ σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης επί τη βάσει της Συνθήκης της Λισαβόνας είναι πολύ πιο πολλές και πολύ πιο ευρύτερες σε σχέση με το άρθρο 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ, το πως ακριβώς θα μπορούσε να δει εφαρμογή ένας κοινός στρατός της ΕΕ, και το πως θα αντιδράσει αυτός σε μια περίπτωση ανάγκης, είναι πρωτίστως θέματα πολιτικής ατζέντας - και μόνο.
Aν πραγματικά η ΕΕ θέλει μεγαλύτερο στρατιωτικό βάρος, κατά κύριο λόγο το πρόβλημα δεν σχετίζεται με τις στρατιωτικές δομές της. Είναι η πολιτική βούληση που λείπει για να κατανοηθεί η ΕΕ ως μια μονάδα που καλύπτει όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του στρατιωτικού. Αυτό σήμερα δεν είναι άμεσα εμφανές, αλλά ίσως Γιούνκερ ήθελε να επισημάνει ακριβώς αυτό.
