αναδημοσίευση από την Κοσμοϊδιογλωσσία
I
Όταν αποφάσισα να αναδείξω το ζήτημα της Aσιατικής Επενδυτικής Τράπεζας Υποδομών (Asian Infrastructure Investment Bank – AIIB) γνώριζα πως η ίδρυση της θα ήταν ένα σημαντικό γεγονός το οποίο θα θεμελίωνε διαδικασίες και θα σηματοδοτούσε εξελίξεις για τις επόμενες δεκαετίες. Δεν περίμενα όμως πως θα λάβει αυτές τις διαστάσεις σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Η Κίνα επιχειρεί να αποφύγει μια -ενδεχόμενη- ευθεία σύγκρουση με τις Η.Π.Α δημιουργώντας «παράλληλες» αρχιτεκτονικές οι οποίες σταδιακά «ξηλώνουν» τις δομές που έχουν εγκαθιδρύσει οι Ηνωμένες Πολιτείες. Μερικές από αυτές τις «παράλληλες» αρχιτεκτονικές είναι οι εξής: η αναπτυξιακή τράπεζα του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, η Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου Ασίας-Ειρηνικού (η αντίστοιχη των Η.Π.Α -TPP- θεωρήθηκε ως μέσο «απομόνωσης» της Κίνας), η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (BRICS), το Ταμείο για την αναβίωση του Δρόμου του Μεταξιού και της θαλάσσιας συμπληρωματικής του οικονομικής ζώνης (One Belt, One Road -OBOR- strategy) κ.λπ.
Δε νομίζω πως η Κίνα βιάζεται και δε νομίζω πως έχει ανάγκη να μπει σε έναν ανταγωνισμό ασφαλείας και εξοπλισμών με τις Η.Π.Α (αν και οπωσδήποτε δεν μπορεί να μείνει «γυμνή» – πόσο μάλλον όταν η Ιαπωνία επανεξοπλίζεται κατασκευάζοντας το μεγαλύτερο πολεμικό της πλοίο από την εποχή του Β’ παγκόσμιου πολέμου, το οποίο βαφτίζει «ελικοπτεροφόρο» ενώ είναι -κεκαλυμμένο- αεροπλανοφόρο). Το ειδικό βάρος της Κίνας και ο χρόνος, λειτουργούν προς όφελος της. Πριν λίγους μήνες στο Forbes φιλοξενήθηκε ένα άρθρο με τίτλο: «Η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (των BRICS) απειλεί την ηγεμονία του -αμερικανικού- δολαρίου». Η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα όμως δεν είναι παρά ένα τμήμα ενός ευρύτερου στρατηγικού πλάνου. Εάν τα κράτη που συμμετέχουν στη Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα αντιπροσωπεύουν πάνω από το 30% του παγκόσμιου Α.Ε.Π και πάνω από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, τα κράτη που συμμετέχουν στην Aσιατική Επενδυτική Τράπεζα Υποδομών εκφράζουν μια εντελώς διαφορετική κλίμακα και τάξη μεγεθών. Η AIIB, και συνολικά όλες οι προηγούμενες αρχιτεκτονικές, αποτελούν μια βραδυφλεγής βόμβα στα θεμέλια της διεθνούς «φιλελεύθερης», δηλαδή αμερικανικής, τάξης.
Στο πρώτο σημείωμα, πριν από περίπου δύο εβδομάδες, είχα γράψει πως συμμετείχαν ως ιδρυτικά μέλη 21 κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας. Πλέον τα κράτη των οποίων η συμμετοχή έχει εγκριθεί είναι πάνω από 30, ενώ ο συνολικός αριθμός κρατών που έχουν εκδηλώσει την επιθυμία τους να ενταχθούν στην AIIB είναι 47 (αν δεν έχω χάσει το μέτρημα). Αυστραλία, Νότιος Κορέα, Ρωσία και Βραζιλία, αποφάσισαν πως θα συμμετέχουν, ενώ οι πλέον εντυπωσιακές από τις τελευταίες περιπτώσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος είναι αυτές της Ολλανδίας, της Φινλανδίας, της Γεωργίας, της Ταϊβάν, του Ισραήλ, της Τουρκίας, της Δανίας και της Πολωνίας -παρακαλώ-, όπως επίσης και της Ελβετίας. Η Σουηδία, αν δεν κάνω λάθος, ήταν η τελευταία χώρα που υπέβαλλε υποψηφιότητα λίγο πριν την λήξη της προθεσμίας.
Παραδοσιακοί «σύμμαχοι» των Ηνωμένων Πολιτειών όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ιταλία, η Γερμανία, η Πολωνία, η Ισπανία, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, η Νότιος Κορέα, οι Φιλιππίνες, η Τουρκία, η Ιορδανία και το Ισραήλ -διάβασα μάλιστα άρθρο που ισχυριζόταν πως και ο Καναδάς έπρεπε να δηλώσει συμμετοχή!- επέλεξαν να αγνοήσουν τις πιέσεις των Η.Π.Α (παρατηρώντας κανείς αυτή τη λίστα βλέπει να καταρρέουν όλα τα ιδεολογήματα που κυριαρχούν στην Ελλάδα). Η υπόθεση της ίδρυσης της Aσιατικής Επενδυτικής Τράπεζας Υποδομών μετεξελίσσεται σε διπλωματικό όλεθρο και στρατηγική οπισθοδρόμηση για τις Ηνωμένες Πολιτείες και σε σύμβολο μετάβασης σε μια νέα διεθνή τάξη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες όχι μονάχα δεν απομόνωσαν την Κίνα («embarrassed at its failure to contain China»), αλλά απομονώθηκαν οι ίδιες. Έαν μάλιστα αποφασίσει την ένταξη της και η Ιαπωνία, η χώρα που μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν η πλέον αντίθετη προς τη δημιουργία της AIIB, το φιάσκο θα είναι απόλυτο. Είναι σαφές πως η στροφή της Ουάσινγκτον στην Ασία και ο περίφημος άξονας της Ασίας (Pivot to Asia) έχει επισκιαστεί από την ανάδυση της Κίνας.
Οι εξελίξεις αυτές δεν είναι τυχαίες – ούτε πρόκειται για «προδοσίες» ή «εγκατάλειψη αρχών και συμμαχιών». Απορρέουν από το κενό, την ασυμβατότητα ή τη διαφορά ανάμεσα στη διεθνή τάξη νομιμότητας, η οποία εγκαθιδρύθηκε μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, και τη τωρινή τάξη πραγματικής ισχύος (εξ ου και η συνεχής διεύρυνση, από τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, στους G-8 και από εκεί στη σύσταση των G-20). Έχουμε διεύρυνση του «Κέντρου» και απο«δυτικοποίηση» του.
II
Στον παρακάτω χάρτη παρουσιάζονται αναλυτικά τα κράτη που είναι Υποψήφια Ιδρυτικά Μέλη της Aσιατικής Επενδυτικής Τράπεζας Υποδομών.
Κράτη τα οποία υπέγραψαν το μνημόνιο δημιουργίας της AIIB (αρχικός πυρήνας): Ανατολική Ασία και Ασία του Ειρηνικού (πλην ελαχίστων κρατών), Ομάν, Κατάρ και Κουβέιτ από την Αραβική Χερσόνησο, Καζακστάν και Ουζμπεκιστάν από την Κεντρική Ασία.
Κράτη των οποίων η υποψηφιότητα να είναι Ιδρυτικά Μέλη της AIIB έχει εγκριθεί: Ηνωμένο Βασίλειο, Νέα Ζηλανδία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ελβετία, Σαουδική Αραβία, Ιορδανία, Τατζικιστάν.
Κράτη τα οποία έχουν υποβάλλει υποψηφιότητα να είναι Ιδρυτικά Μέλη (υπό εξέταση): Πορτογαλία, Ισπανία, Ολλανδία, Δανία, Ισλανδία, Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία, Πολωνία, Αυστρία, Ουγγαρία, Ρωσία, Κιργιστάν, Γεωργία, Τουρκία, Ισραήλ, Αίγυπτος, Νότιος Κορέα, Αυστραλία, Ταϊβάν και Βραζιλία.
Κράτη τα οποία σκέφτονται -όχι απαραίτητα άμεσα- την περίπτωση υποβολής υποψηφιότητας: Ιαπωνία, Καναδάς, Ουκρανία.
Κράτη τα οποία δεν έχουν σκοπό να συμμετέχουν ή έχουν απορρίψει μια τέτοια σκέψη: Η.Π.Α και Βόρειος Κορέα.
Παρένθεση: Λυπάμαι που το γράφω, αλλά κράτος Ελλάδα δεν υπάρχει. Δεν αναφέρομαι στον χάρτη αλλά γενικότερα. Σε αυτό το κράτος -βλέπετε- είμαστε εξαιρετικά ιδεολόγοι ΥπερΑριστεροί και ΥπερΔεξιοί μάγκες προκειμένου να κρύψουμε τις ενδογενείς ανεπάρκειες, την έλλειψη σχεδίου, στρατηγικής και προσανατολισμού, και να κατασιγάσουμε την υπαρξιακή μας αγωνία. Ιδιαίτερα οι φορείς αυτών των «παρατάξεων», δηλαδή τα υπαρκτά κόμματα, ζουν στο προηγούμενο -μπορεί και στο προ-προηγούμενο- διεθνές σύστημα. Τα υπάρχοντα κόμματα είναι φορείς πολιτιστικής υποβάθμισης της ελληνικής κοινωνίας. Κλείσιμο παρένθεσης. Επανέρχομαι στο κυρίως θέμα.
Στην επόμενη φάση των κειμένων που θα αφορούν τον Πλανητικό Μετασχηματισμό θα εξετάσω, 1ον), την οικονομική δύναμη που εκφράζουν ο Ειρηνικός, ο Ατλαντικός και ο Ινδικός Ωκεανός, 2ον), τα κομβικά κράτη που αποτελούν δι-ηπειρωτικές/ωκεάνιες συνδέσεις και, 3ον), τις θάλασσες της Ευρώπης και τις -οργανικές- συνδέσεις μεταξύ τους. Ανακεφαλαιώνοντας. Στα πλαίσια της τελευταίας τωρινής φάσης κειμένων που αφορούν τον Πλανητικό Μετασχηματισμό έχω εξετάσει τις εξής περιπτώσεις:
III
Όλες οι προηγούμενες εξελίξεις θα ωθήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες να κατανοήσουν πως οι χώρες της αναδυόμενης Νέας Παγκόσμιας Τάξης δεν πιστεύουν πως «εκσυγχρονισμός», «ανάπτυξη» και «δυτικοποίηση» είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους (η προώθηση του δόγματος του «Κεμαλισμού» -όχι όπως γίνεται αντιληπτός στην Ελλάδα αλλά όπως τον έχει αναλύσει ο Huntington- ως κύρια στρατηγική και μοντέλο εκσυγχρονισμού για τις χώρες του Τρίτου Κόσμου, δηλαδή ο εκδυτικισμός ως προϋπόθεση της «ανάπτυξης».
Με άλλα λόγια, οι ‘Άραβες, οι Ινδοί, οι Έλληνες, οι Κινέζοι, οι Ρώσοι και άλλοι, να εγκαταλείψουν τα αλφάβητα, τα συστήματα γραφής και τα ημερολόγια τους και να ενστερνιστούν τη λατινική γραφή και το Γρηγοριανό ημερολόγιο προκειμένου να «αναπτυχθούν» και να «εκσυγχρονιστούν»). Ούτε πιστεύουν οι χώρες αυτές πως οι αναπτυξιακές προσπάθειες οφείλουν να συμβάλλουν στην εξάπλωση των λεγόμενων «δυτικών» πολιτικών και οικονομικών αξιών (οι Γερμανοί ΕθνικοΕργατοΣοσιαλιστές ήταν άραγε «Ανατολίτες»;). Η εποχή του πολιστικού ιμπεριαλισμού και της πολιτιστικής αποικιοκρατίας τέλειωσε – τουλάχιστον για το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, αφήστε την Ελλάδα. Η κατανόηση αυτή θα πρέπει να επεκταθεί και στο ζήτημα της παγκόσμιας ηγεσίας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι -και δεν μπορούν να είναι- πλανητικός ηγεμόνας, αλλά είναι κομβικής σημασίας για τις παγκόσμιες εξελίξεις και οφείλουν να συνειδητοποιήσουν πως ούτε τα ιδεώδη και η ηθική που προβάλλουν είναι πανανθρώπινα, ούτε οι οικουμενικές αξιώσεις ισχύος τους καθολικές, ούτε είναι τα προηγούμενα απαραίτητη προϋπόθεση για την τεχνολογική ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των κοινωνιών, αλλά, και κυρίως, για την ύπαρξη, τη συνεννόηση και τη συνομιλία τους στον 21ο αιώνα.
Με λίγα λόγια, οι Ηνωμένες Πολιτείες -όπως και διάφοροι Καντιανοί, Χεγκελιανοί, ΑριστεροΔεξιοί Ευρωκεντριστές και διάφοροι άλλοι πολιτιστικοί αποικιοκράτες- θα πρέπει να χωνέψουν μια υπέροχη και βαθυστόχαστη φράση με την οποία κλείνει ένα βιβλίο:
Long ago, in youth, I was brash enough to think myself able to pronounce on ‘The Meaning of History’
I now know that history’s meaning is a matter to be discovered, not declare.
(μετ. Π/β: Πολύ από πολύ καιρό, όταν ήμουν νέος, ήμουν αρκετά παράτολμος ώστε να θεωρώ τον εαυτό μου ικανό να αποφανθεί σχετικά με το «νόημα της Ιστορίας» Τώρα γνωρίζω, ότι το νόημα της ιστορίας είναι ένα ζήτημα που πρέπει να ανακαλυφθεί, όχι να δηλωθεί. – Πρόκειται για την τελευταία φράση του βιβλίου του Henry Kissinger με τίτλο Word Order).
