Τι σημαίνει ότι ένας άνθρωπος είναι μηχανικός; Σημαίνει ότι δρα πάντα σύμφωνα με το μόνο τρόπο που μπορεί να δράσει σε μια δεδομένη περίσταση.
Πιστεύουμε ότι κάνουμε πράγματα με πρόθεση και δεν μπορούμε να δούμε ότι συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: κάνουμε τα πάντα μηχανικά. Κάποιος που για παράδειγμα λέει ένα ψέμα κάτω από μια συγκεκριμένη συνθήκη, δεν το κάνει ηθελημένα άλλα μηχανικά- που σημαίνει ότι η μηχανή του πάντα σε τέτοιες στιγμές δρα κατ’ αυτόν τον τρόπο, δηλ. λέγοντας ένα ψέμα.
Προφανώς όλοι νιώθουμε αποστροφή ακόμη και στη σκέψη ότι μπορεί να είμαστε μηχανές υπό αυτή την έννοια. Έχουμε τη μεγάλη ψευδαίσθηση ότι λειτουργούμε με πρόθεση, συνειδητά. Όμως δεν είναι καθόλου έτσι. Οτιδήποτε κάνουμε, οτιδήποτε λέμε, όπως και αν συμπεριφερόμαστε, σκεφτόμαστε ή νιώθουμε είναι μηχανικό.
Υπάρχουν πολλές επιστημονικές θεωρίες σχετικά με το ότι είναι ο άνθρωπος μηχανή. Αυτό όμως που βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον στη διδασκαλία του Γκουρτζίεφ είναι ότι: ο άνθρωπος είναι μηχανή όσο δεν προσπαθεί να ξυπνήσει και να εργαστεί με τον εαυτό του.
Ορισμένες φορές λέγεται ότι κανείς πρέπει να ξεκινήσει με την ιδέα ότι όλοι οι άνθρωποι είναι μηχανές. Όμως αυτό είναι πέρα για πέρα λάθος. Το σημείο εκκίνησης για τον καθένα είναι ότι αυτός ο ίδιος είναι μηχανή.
Ωστόσο στην κατάσταση που βρισκόμαστε, εκλαμβάνουμε τόσο τον εαυτό μας όσο και τους άλλους ως πλήρως συνειδητά όντα, ικανά για ανεξάρτητη δράση, τα οποία δεν κυριαρχούνται από προηγούμενους συνειρμούς- με άλλα λόγια δεν είναι μηχανές. Αυτό έχει ως συνέπεια να κατηγορούμε συνέχεια τους άλλους ότι δεν μας φέρονται όπως (κατά τη γνώμη μας) θα όφειλαν και κάπως έτσι αρχίζουν μέσα μας να εμφανίζονται ατελείωτες σχετικές σκέψεις και αρνητικά συναισθήματα.
Δεν νομίζω ότι αποτελεί είδηση το γεγονός ότι όλοι μας ζούμε συνεχώς απογοητευμένοι από τους άλλους. Περιμένουμε (έχουμε σχεδόν την απαίτηση) ο σύντροφος μας, το παιδί μας, οι συγγενείς και οι φίλοι μας να είναι τελείως διαφορετικοί από αυτό που είναι, με αποτέλεσμα όλο αυτό να γεννάει ένα είδος μυστικού παραπόνου, το οποίο δεν μπορεί να γιατρευτεί εάν δεν κατανοήσουμε τι ακριβώς σημαίνει μηχανικότητα. Είναι σαν να αγοράζουμε ένα ζευγάρι γάντια διαφορετικό μέγεθος από το δικό μας και μετά να παραπονιόμαστε ότι δεν μας κάνουν.
Πρέπει λοιπόν ν’ αρχίσουμε, βλέποντας ο καθένας τη δική του μηχανικότητα. Παρατηρώντας τις φιξαρισμένες στάσεις του, τις συνήθειές του, τους φιξαρισμένους τρόπους ομιλίας, συναισθήματος και σκέψης.
Ο τρόπος είναι η ορθή παρατήρηση του εαυτού, που πρέπει να είναι ακριβής, διεισδυτική και ειλικρινής. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί κανείς να το επινοήσει μόνος του, αλλά να το διδαχθεί σωστά από εκείνους που γνωρίζουν. Διαφορετικά, δεν θα μετακινηθείτε από το σημείο και την κατάσταση που βρίσκεστε και θα συνεχίσετε να παραμένετε ένας μηχανικός άνθρωπος στη ζωή.
@ Maurice Nicoll (1884-1953)
