Ανάμεσα στα προαπαιτούμενα που κυρώθηκαν στις 15 Ιουλίου 2015 με μεγάλη πλειοψηφία από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, συμπεριλήφθηκε μετά από επιμονή των θεσμών η απαλλαγή του Προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ, Ανδρέα Γεωργίου, για έκνομες ενέργειες. Ο κ. Γεωργίου είχε ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συμβουλιο για παράνομη πρόσληψη δικηγόρου στην ΕΛΣΤΑΤ το 2013.
Πριν από την ψήφιση της απαλλαγής του κ. Γεωργίου ως μέρος του νομοσχεδίου των προαπαιτουμένων, ο πρώην Υπουργός Οικονομικών, Γιάν(ν)ης Βαρουφάκης είχε ήδη απαλλάξει τον επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ από τα καθήκοντά του, προκηρύσσοντας διαγωνισμό στις 2 Ιουνίου 2015 για τη θέση του νέου επικεφαλής της υπηρεσίας. Η υπογραφή αυτή του κ. Βαρουφάκη είχε λανσαριστεί από τα διαδικτυακά μέσα ως "η τελευταία υπογραφή του Γ. Βαρουφάκη" την ημέρα της παραίτησής του, 6 Ιουλίου 2015. Η θητεία του Προέδρου της ΕΛΣΤΤΑΤ λήγει στις 2 Αυγούστου 2015.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Η υπόθεση για την οποία ελεγχόταν ο επικεφαλής της Στατιστικής Αρχής αφορούσε στη διαδικασία πρόσληψης δικηγόρου στην ΕΛΣΤΑΤ. Τον Νοέμβριο του 2013 ο κ. Γεωργίου αποφάσισε να προσλάβει στην ΕΛΣΤΑΤ δικηγόρο που παρείχε ήδη νομικές υπηρεσίες στην Αρχή και πληρωνόταν με δελτίο παροχής.
Έτσι, προκήρυξε διαγωνισμό όπου ζητούσε ο υποψήφιος να έχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στο Δημόσιο Δίκαιο ή εμπειρία και εργασία στις ανεξάρτητες αρχές ή σε ΝΠΔΔ. Η ίδια προκήρυξη ανέφερε πως η επιλογή μεταξύ των υποψηφίων θα γίνει από τον πρόεδρο της ΕΛΣΤΑΤ, ο οποίος «θα εξετάσει τις αιτήσεις και τα δικαιολογητικά των υποψηφίων σύμφωνα με την παρούσα προκήρυξη και θα τους καλέσει σε ατομική συνέντευξη προκειμένου να καταλήξει στην απόφασή του».
Η εν λόγω προκήρυξη, λόγω του αδιαφανούς της διαδικασίας, παραβίασε το Ν. 4194/2013 που ορίζει ότι η επιλογή υποψηφίων γίνεται από πενταμελή επιτροπή στην οποία συμμετέχουν α) αντιπρόσωπος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, β) Τρεις δικηγόροι που ορίζονται από τον οικείο Δικηγορικό Σύλλογο (εν προκειμένω της Αθήνας) και γ) εκπρόσωπος του ενδιαφερόμενου φορέα (εν προκειμένω της ΕΛΣΤΑΤ).
Διαπιστώνοντας ότι δεν τηρήθηκε ο νόμος, το Ελεγκτικό Συνέδριο απέρριψε τρεις φορές το χρηματικό ένταλμα για την πληρωμή του δικηγόρου από την ΕΛΣΤΑΤ, κρίνοντας πως για την πρόσληψη του φερομένου ως δικαιούχου του εντάλματος δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη διαδικασία, ενώ έκρινε πως πρόκειται κατ' ουσίαν για πρόσληψη δικηγόρου με πάγια αντιμισθία, και όχι νομικού συμβούλου.
Τον Ιούνιο του 2014, το Κλιμάκιο Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών του Ελεγκτικού Συνεδρίου χαρακτήρισε άκυρη την πρόσληψη του δικηγόρου και έκρινε πως το χρηματικό ένταλμα πληρωμής της ΕΛΣΤΑΤ δεν πρέπει να θεωρηθεί.
Η συννενόηση με τους Θεσμούς
Ο κ. Γεωργίου μη θέλοντας να επικρέμαται η παρανομία του, φέρεται να ζήτησε στα τέλη του 2014 από τους θεσμούς να περιληφθεί στις διατάξεις για τον νέο Κανονισμό Στατιστικών Υποχρεώσεων των φορέων του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος και ρύθμιση για το σχετικό θέμα, ώστε να τακτοποιηθεί η «εκκρεμότητα».
Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, Γιώργος Χουλιαράκης, και οι συνεργάτες τους ενημερώθηκαν για το σχετικό αίτημα μόλις τον προηγούμενο Απρίλιο κατά τις εργασίες του Brussels Group. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες αιφνιδιάσθηκαν διότι η τρόικα τους παρέδωσε έτοιμες και γραμμένες τις διατάξεις για τον Κανονισμό Στατιστικών Υποχρεώσεων, οι οποίες περιελάμβαναν και την επίμαχη διάταξη που ψήφισε στις 15/07/2015 η Βουλή.
Για το θέμα του δικηγόρου της ΕΛΣΤΑΤ ενήμερος ήταν και ο γενικός γραμματέας της κυβέρνησης Σπύρος Σαγιάς ο οποίος συντόνισε την κατάρτιση του νομοσχεδίου που ψήφισε χθες η Βουλή. Πληροφορίες αναφέρουν πως παρά τις αντιρρήσεις που διατύπωσε τελικά απεδέχθη την συμπερίληψη των διατάξεων στο νομοσχέδιο, που καθιστούν αναδρομικά σύννομες τις ενέργειες του κ. Γεωργίου.
Η απόφανση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής
Η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής αποφάνθηκε σχετικά με την εγκυρότητα του νομοσχεδίου των προαπαιτουμένων και ως προς το συγκεκριμένο κομμάτι του νομοσχεδίου διατύπωσε με σαφήνεια πως η επέμβαση του νομοθέτη δεν μπορεί να αποτελεί κύρωση διοικητικών πράξεων, τον οποίων η νομιμότητα εκκρεμεί ακόμη στα δικαστήρια, πως η αναδρομική ισχύς δεν μπορεί να εφαρμόζεται σε διατάξεις που επιβάλλουν κυρώσεις και πως η νομοθετική παρέμβαση θα πρέπει να δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος. Αναλυτικά η απόφανση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής ήταν η εξής:
- Έχει κριθεί ότι ο κοινός νομοθέτης δεν κωλύεται μεν, κατ’ αρχήν, να μεταβάλει, ακόμη και αναδρομικά, τις κείμενες ουσιαστικές ρυθμίσεις του νόμου, αρκεί η επέμβασή του αυτή να μην αποτελεί ευθεία κύρωση της διοικητικής πράξης της οποίας η νομιμότητα είναι εκκρεμής ενώπιον των δικαστηρίων, να μην προσβάλει το δεδικασμένο ή την αρχή της μη αναδρομικότητας των διατάξεων που επιβάλλουν κυρώσεις, να αιτιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος και να μην προσβάλλει την αρχή της αναλογικότητας.
- Από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου συνάγεται ότι «δεν απαγορεύεται γενικώς η θέσπιση αναδρομικών κανόνων δικαίου, όμως, είναι αντίθετες προς αυτήν νομοθετικές ρυθμίσεις μη υπαγορευόμενες από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, οι οποίες θεσπίζονται με αναδρομική ισχύ, ρυθμίζουν θέμα για το οποίο υφίσταται εκκρεμής δίκη με διάδικο το Δημόσιο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και με τη θέσπισή τους η έκβαση της δίκης αποβαίνει υπέρ του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημισλιου δικαίου».
- Η επιλογή του χρόνου αναδρομής εναπόκειται, κατ’ αρχήν, στον νομοθέτη, η ρύθμιση όμως κατά τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας πρέπει να είναι γενική και αντικειμενική.
Ο ρόλος Βαρουφάκη
Ο Γιάν(ν)ης Βαρουφάκης, αφού παραιτήθηκε από τη θέση του πρώην Υπουργού Οικονομικών στις 6 Ιουλίου 2015, για να διευκολύνει - όπως είπε ο ίδιος ρητά - τις διαπραγματεύσεις της χώρας με τους θεσμούς, παρουσιάστηκε την ίδια ημέρα και για μια ακόμη φορά - είτε επιτηδευμένα είτε ανεπιτήδευτα - από διαδικτυακά κυρίως μέσα ως "αντισυστημικός" μέσω της δημοσίευσης μια υπογραφής που είχε ήδη βάλει από τις 2 Ιουνίου 2015. Η υπογραφή αυτή, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, αφορούσε την προκήρυξη διαγωνισμού για τη θέση του Προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ, η θητεία της οποίας θα έληγε στις 2 Αυγούστου. Μέσω της εκτύλιξης της υπόθεσης του κ. Γεωργίου, αποκαλύπτονται συννενοήσεις με τους Θεσμούς για διατύπωση απαλλακτικών προς εκείνον νομοσχεδίων. Στη διάρκεια τη θητείας του ως Υπουργού, δεν γνώριζε τίποτα γι' αυτές τις συννενοήσεις ο κ. Βαρουφάκης;
Και αν γνώριζε και ήθελε να φροντίσει να απαλλάξει το ελληνικό κράτος από τον κ. Γεωργίου, γιατί δεν κατήγγειλε τις έκνομες και αδιαφανείς ενέργειές του και απλώς προχώρησε σε καθ' όλα νόμιμη αντικατάστασή του;
