Για όσους λυγίζει η κούραση της μάχης και κάτω από την πίεση των καταστάσεων απογοητεύονται, ας μην παραπονιούνται. Ας κοιτάξουν γύρω τους τα ζωντανά πτώματα, τα ερείπεια που δευτερώνουν με αναστεναγμό, "δε γίνεται τίποτε." Κανένας αγώνας, καμιά μάχη δεν πάει χαμένη. Χαμένος είναι μόνο εκείνος που απέχει κι έχει συνθηκολογήσει εξαρχής. Και νικητής είναι μόνο εκείνος που αντέχει να ανέβει σκαλί-σκαλί ολόκληρη την σκάλα. Όσο απόκρυμνη κι αν είναι. Όσο δύσκολη και άνιση κι αν είναι η ανεβασιά.
Προς όλους τους συναγωνιστές και φίλους που κουράστηκαν, αλλά δεν ενέδωσαν, ούτε πρόκειται να ενδώσουν, τους θυμίζω τι έλεγε ο μεγάλος Καβάφης ήδη από το 1899:
μια μέρα ο νέος ποιητής Ευμένης•
«Τώρα δυο χρόνια πέρασαν που γράφω
κ’ ένα ειδύλλιο έκαμα μονάχα.
Το μόνον άρτιόν μου έργον είναι.
Aλλοίμονον, είν’ υψηλή το βλέπω,
πολύ υψηλή της Ποιήσεως η σκάλα•
κι απ’ το σκαλί το πρώτο εδώ που είμαι
ποτέ δεν θ’ ανεβώ ο δυστυχισμένος.»
Είπ’ ο Θεόκριτος• «Aυτά τα λόγια
ανάρμοστα και βλασφημίες είναι.
Κι αν είσαι στο σκαλί το πρώτο, πρέπει
νάσαι υπερήφανος κ’ ευτυχισμένος.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι•
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.
Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο
πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει.
Εις το σκαλί για να πατήσεις τούτο
πρέπει με το δικαίωμά σου νάσαι
πολίτης εις των ιδεών την πόλι.
Και δύσκολο στην πόλι εκείνην είναι
και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν.
Στην αγορά της βρίσκεις Νομοθέτας
που δεν γελά κανένας τυχοδιώκτης.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι•
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.»
«Τώρα δυο χρόνια πέρασαν που γράφω
κ’ ένα ειδύλλιο έκαμα μονάχα.
Το μόνον άρτιόν μου έργον είναι.
Aλλοίμονον, είν’ υψηλή το βλέπω,
πολύ υψηλή της Ποιήσεως η σκάλα•
κι απ’ το σκαλί το πρώτο εδώ που είμαι
ποτέ δεν θ’ ανεβώ ο δυστυχισμένος.»
Είπ’ ο Θεόκριτος• «Aυτά τα λόγια
ανάρμοστα και βλασφημίες είναι.
Κι αν είσαι στο σκαλί το πρώτο, πρέπει
νάσαι υπερήφανος κ’ ευτυχισμένος.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι•
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.
Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο
πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει.
Εις το σκαλί για να πατήσεις τούτο
πρέπει με το δικαίωμά σου νάσαι
πολίτης εις των ιδεών την πόλι.
Και δύσκολο στην πόλι εκείνην είναι
και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν.
Στην αγορά της βρίσκεις Νομοθέτας
που δεν γελά κανένας τυχοδιώκτης.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι•
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.»
Τιμή και δόξα σ' όλους εκείνους που τολμούν να καταχτήσουν το πρώτο σκαλί. Είναι αυτό που τους διαφοροποιεί από τους χαμένους. Είναι αυτό που τους δίνει το δικαίωμα να είναι αισιόδοξοι για τη νίκη.
